GE
ნიადაგის ლაბი
ჩვენ შესახებ სერვისები

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტი

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტი

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტი შეიქმნა 1973 წელს, თავიდან როგორც საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის მცენარეთა ბიოქიმიის  ინსტიტუტი, სადაც მიმდინარეობდა საქართველოს მრავალფეროვანი მცენარეებისა და მიკროორგანიზმების გენომის, აზოტის ფიქსაციისა და ასიმილაციის ფერმენტების, მეორეული მეტაბოლიტების, მცენარეების მიერ გარემოს დამაბინძურებელი სხვადასხვა კლასის ორგანული დამაბინძურებლების დეტოქსიკაციის მექანიზმების შესწავლა;  სხვადასხვა ტაქსონომიური ჯგუფის მიკროორგანიზმების ბიოსინთეზური და ბიოდეგრადაციული პოტენციალის კვლევა, სამრეწველო დანიშნულების ფერმენტების პროდუცენტების შერჩევა და ფერმენტების ტექნიკური პრეპარატების მიღება-დახასიათება. 

2012 წელს ინსტიტუტი შეუერთდა აგრარულ უნივერსიტეტს. დღეს ინსტიტუტის ოთხ ლაბორატორიასა და ერთ ჯგუფში მიმდინარეობს ახალი, ინოვაციური კვლევები, რომლებიც ეხება ძირითად ტექნოლოგიურად მოქმედ აგენტებად ფერმენტების, მიკროორგანიზმების და მცენარეების გამოყენებას. 

მცენარეთა ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ლაბორატორია

საქართველოს ეკონომიკისათვის მნიშვნელოვანი კულტურების ბაქტერიული დაავადებების გამომწვევი პათოგენების შესწავლა და მათი კონტროლის ბიოტექნოლოგიების შემუშავება ადამიანისა და გარემოსათვის უვნებელი ბაქტერიული ვირუსების და ანტაგონისტური საპროფიტული ბაქტერიების გამოყენებით. 

ბაქტერიულ დაავადებებს, სოკოვან და ვირუსულ დაავადებებთან ერთად უაღრესად დიდი ზიანი მოაქვს გარემოს, ადამიანის ჯანმრთელობისა და სოფლის მეურნეობისათვის, რაც გამოიხატება მოსავლიანობის შემცირებით, უხარისხო პროდუქტით,  პესტიციდებით პროდუქტის და გარემოს დაბინძურებით. ქიმიკატებზე დაფუძნებული მეთოდების ჩანაცვლება გარემოსა და ადამიანისათვის უსაფრთხო მეთოდებით თანამედროვე ბიოტექნოლოგიის უმნიშვნელოვანესი ამოცანაა.

კვლევის ძირითადი მიმართულებები: 

ბიოლოგიური ჟანგვის ლაბორატორია

მცენარეებში ქსენობიოტიკების დეტოქსიკაციის მოლეკულური მექანიზმების შესწავლა ფიტორემედიაციული ტექნოლოგიებისათვის, რომლებიც დაფუძნებულია მცენარეებისა და მიკროორგანიზმების უნარზე, გარემოდან შეითვისონ და გააუვნებელყონ ქიმიურ დამბინძურებელთა ფართო სპექტრი. საშუალებას გვაძლევს ჩამოვაყალიბოთ ფიტორემედიაციის ბიოქიმიური საფუძვლები, შევიმუშაოთ ახალი ფიტორემედიაციული მიდგომები გარემოს ქიმიური დაბინძურების კონკრეტული შემთხვევებისათვის.

კვლევის ძირითადი მიმართულებები: 

პროკარიოტებისა და საფუვრების ლაბორატორია

საქართველოს სხვადასხვა ნიადაგობრივ - კლიმატურ ზონაში გავრცელებული ბაქტერიებისა და საფუვრების კოლექციების განახლება - გამდიდრება. მათი ბიოსინთეზური და ბიოდეგრადაციული პოტენციალის გამოკვლევა.

კვლევის ძირითადი მიმართულებები: 

ბიოტექნოლოგიის ლაბორატორია

ლაბორატორიაში შექმნილია მიცელიური  სოკოების კოლექცია, რომელიც მოიცავს 3500-ზე მეტ კულტურას, რომელთა გამოყოფა სხვადასხვა ეკოლოგიური ნიშებიდან გრძელდება. მიცელიურ სოკოებს კი განსაკუთრებული როლი ენიჭებათ თანამედროვე ბიოტექნოლოგიურ პროცესებში. ლაბორატორიაში მიმდინარე კვლევები მიმართულია მიცელიური სოკოების მორფო-ფიზიოლოგიური და ბიოქიმიური თვისებების შესწავლაზე; კულტურების ახალი მეტაბოლური თვისებების გამოვლენაზე; სამრეწველო მნიშვნელობის ფერმენტებისა და მეორადი მეტაბოლიტების პროდუცენტი შტამების შერჩევაზე; მაღალაქტიური შტამების მიერ პროდუცირებული სტაბილური ფერმენტების სხვადასხვა სისუფთავის პრეპარატების მიღებაზე და მათი ფიზიკურ-ქიმიური, თერმოდინამიკური და კინეტიკური მახასიათებლების შესწავლაზე. 

კვლევის ძირითადი მიმართულებები: 

მცენარეთა ბიოტექნოლოგიის ჯგუფი

მრავალწლიან მცენარეთა ოქსიდორედუქტაზების (ფენოლოქსიდაზები, პეროქსიდაზები) შესწავლა.      

კვლევის ძირითადი მიმართულებები: 

საკონტაქტო ინფორმაცია

გიორგი კვესიტაძე

(+995) 577 437 079

მიკრობული წარმოშობის ჰიდროლიზური ფერმენტების (ქსილანაზა, β-გალაქტოზიდაზა) წარმოების ეკონომიკურად მომგებიანი, ეკოლოგიური და ენერგოდამზოგავი ტექნოლოგიების შემუშავება საქართველოში ფერმენტული წარმოების შექმნის მიზნით (2024 - 2027)

პროექტი გულისხმობს ტექნოლოგიური სქემის შექმნას, რომლის საშუალებითაც შესაძლებელი იქნება მიკრომიცეტების კულტივირებით რძის შრატის შემცველ არეზე β–გალაქტოზიდაზას, ხოლო ჰემიცელულაზის შემცველ არეზე ქსილანაზას აქტიური და სტაბილური ფერმენტული პრეპარატების მიღება, ამ პრეპარატების გამოყენებით რძის პროდუქტების წარმოების პროცესში წარმოქმნილი მეორეული პროდუქტის - რძის შრატის ლაქტოზის, ხოლო ჰემიცელულაზის შემცველი სუბსტრატების (ნარჩენების) ფერმენტული ჰიდროლიზი მადუღარ შაქრებამდე.

დარიშხანით დაბინძურებული წყალი: გასუფთავების ბუნებრივი ტექნოლოგია წყლის მაკროფიტის (ლემნა - Lemna spp.) და ლურჯ-მწვანე წყალმცენარის (სპირულინა - Arthrospira (Spirulina) platensis) გამოყენებით (2023 - 2024)

პროექტის მიზანია ახალი მეთოდოლოგიური მიდგომების შემუშავება დარიშხანის სხვადასხვა ფორმებით - As(III) (არსენიტ-იონის სახით) და As(V) (არსენატ-იონის სახით) დაბინძურებული წყლის გასუფთავებისათვის, რომლებშიც გამოყენებული იქნება წყლის მცენარე ლემნას Lemna spp. და ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე ართროსპირას (სპირულინას) (Arthrospira (Spirulina) platensis) უნარი, შეითვისონ ფართო სპექტრის ქიმიური დამბინძურებლები.

პროექტის მიზნის მისაღწევად დასახულია მცენარეების კულტივაციის პირობებში დარიშხანის სხვადასხვა ფორმების რაოდენობის განსაზღვრის ექსპრეს-მეთოდების შემუშავება; დარიშხანის სხვადასხვა ფორმების გავლენის შესწავლა ართროსპირას და ლემნას ფიზიოლოგიურ და ბიოქიმიურ მახასიათებლებზე;. ართროსპირას და ლემნას მიერ დარიშხანის შეთვისების უნარის შეფასება ფიტო(კო)რემედიაციულ ტექნოლოგიებში მათი გამოყენების მიზნით.

ბუნებრივი პოლისაქარიდების საფუძველზე უსაფრთხო, ბიოდეგრადირებადი, უნივერსალური, ბიონანოკომპოზიტური ახალი თაობის მიკროსასუქების შემუშავება, მომავლის სოფლის მეურნეობის განვითარების მიზნით (2023 - 2024)

პროექტი ეხება ბუნებრივი პოლისაქარიდების საფუძველზე უსაფრთხო, ბიოდეგრადირებადი, უნივერსალური, ბიონანოკომპოზიტების გამოცდას ნიადაგის მიკროფლორაზე. პროექტის ფარგლებში მოხდება ბუნებრივ ბიოლოგიურად აქტიურ პოლისაქარიდებზე დაფუძნებული მანგანუმის შემცველი მრავალფუნქციური ნანოკომპოზიტების ყოვლისმომცველი ინტერდისციპლინური კვლევის ჩატარება. ლითონის შემცველი ნანომასალების თვისებები განისაზღვრება მრავალი ფაქტორით, მათ შორის ნაწილაკების ურთიერთქმედება გარემომცველ მატრიქსთან და მეზობელ ნაწილაკებთან. თავის მხრივ, ნანოსისტემების ბიოლოგიური აქტივობა მოიცავს გარემოსთან მათი ურთიერთქმედების, კერძოდ, მაგნიტური თვისებების ან ანტიოქსიდანტური აქტივობის შესწავლას, აგრეთვე ცოცხალი მატერიის ზემოქმედებას. მიღებული ნანომასალების ბიოლოგიური კვლევები გულისხმობს მცენარის ქსოვილებში იონების მიგრაციის კონტროლის თანამედროვე მეთოდების გამოყენებას (პარამაგნიტური ნაწილაკების ურთიერთქმედება გარემოსთან, იონების სიმეტრიის ან დაჟანგვის მდგომარეობის ცვლილება), მათ შორის, ზრდის სტიმულირების შესწავლას. მცენარის ბიომასა, ზრდის სტრესის წინააღმდეგობას და აუმჯობესებს მცენარის ორგანიზმის დამცავ ფუნქციებს კონტროლთან შედარებით. ასევე უმნიშვნელოვანეს ამოცანებს შორის არის კომპოზიტების ანტიბაქტერიული ეფექტის შეფასება ფიტოპათოგენური ბაქტერიის Clavibacter sepedonicus-ის და მისი ბაქტერიული ბიოფილმების წარმოქმნის და მათი უსაფრთხოების შეფასება ნიადაგის ბუნებრივი მიკროფლორის წარმომადგენლებისთვის. ასევე მნიშვნელოვანია მიკროსასუქად გამოყენებული მიღებული ნანოკომპოზიტების სტრუქტურული ცვლილებებისა და თვისებების დაცვა, ყველა მიღწევით აუცილებელია ახალი მასალების კონტროლის მაღალი სტანდარტების დაცვა.

ხილის მიკრობიოტაზე დაფუძნებული პრობიოტიკული სტარტერების შექმნა ფერმენტირებული ფუნქციური წვენების მისაღებად (2022 - 2025)

პროექტი ითვალისწინებს ხილიდან, როგორც სუბსტრატებიდან, სასარგებლო მიკროორგანიზმების გამოყოფას, გასუფთავებას, მოლეკულურ იდენტიფიკაციას და სხვადასხვა პარამეტრზე დაყრდნობით მათ პრობიოტიკებად მიკუთვნებას. გამოვლენილი მიკროორგანიზმების საფუძველზე შეირჩევა სტარტერული კულტურების კომბინაციები, შემუშავდება რეკომენდაციები მათი პრობიოტიკულ წვენებში გამოყენების მიზნით.

 

მცენარეული  სუბსტანცია მელილოტის შემცველი, ახალი ფსევდოპროტეინული კომპოზიცია (მყარი მალამო)  პლასტიკური ქირურგიის და კოსმეტიკური პროცედურების არასასურველი შედეგების პრევენციისათვის (2022 - 2024)

პროექტის მიზანს წარმოადგენს საქართველოს მცენარეებიდან (Melilotus officinalis L., Juglans regia L., Trifolium praténse L., Chelidonium majus L., Maclura pomifera (Raf.) C.K.Schneid.) მიღებული სუბსტანცია „მელილოტისა“ და ქართული წარმოების პროდუქტის - ფსევდოპროტეინის საფუძველზე ახალი პრეპარატის - ე.წ. მყარი მალამოს შექმნა. მალამოს საწყის ფორმა იქნება აეროზოლური (სპრეი), რომლის დატანა მოხერხებული იქნება პლასტიკური ოპერაციის/კოსმეტიკური მანიპულაციების შემდეგ ნებისმიერი ტოპოლოგიის კანის უბანზე, ნაწიბურის, ლაქების და სხვა გართულებების პრევენციისათვის, კოსმეტიკური პროცედურების ეფექტის ასამაღლებად. ფსევდოპროტეინი ქართული, ინოვაციური ბიოთავსებადი და ბიოდეგრადირებადი პოლიმერია, სინთეზირებული ბუნებრივი α-ამინომჟავების საფუძველზე. ფსევდოპროტეინებს - ცილების (პროტეინების) ბიომიმეტიკებს გააჩნიათ პროტეინების ყველა დადებითი თვისება (მაღალი ქსოვილური თავსებადობა, დაშლისას ამინომჟავებით უჯრედების მომარაგება), მაგრამ აქვთ ის უპირატესობა, რომ არ ახასითებთ იმუნოგენურობა და ცხოველიდან ინფექციის გადატანის რისკი, რამეთუ მასალა სინთეზური წამოშობისაა. პლასტიკური ოპერაციის შემდეგ ეს საშუალება ხელს შეუწყობს უხილავი (ესთეტიკური) “კოსმეტიკური” ნაწიბურის ჩამოყალიბებას, დაიცავს ორგანიზმს ნორმატროფული, ატროფული, ჰიპერტროფული, კელოიდური ნაწიბურის, ყავისფერი, წითელი ლაქების წარმოქმნისაგან და შეხორცების პროცესში ქავილისაგან, დააჩქარებს შეხორცების პროცესს. პრეპარატი პერსპექტული იქნება აგრეთვე ნაწიბურების ქირურგიული მკურნალობისას.

 

ბიოლოგიურ ინსტრუმენტებზე დაფუძნებული ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ტექნოლოგიური ხაზის შექმნა (2022 - 2024)

წარმოდგენილი კვლევის მიზანია, ბიოლოგიური ინსტრუმენტების - ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე სპირულინას (Arthrospira platensis) და მიკრობული წარმოშობის ზედაპირულად აქტიური ნაერთების - ტრეგალოზა ლიპიდების პრეპარატის გამოყენებით მძიმე მეტალებით (Cu, Mn, As) დაბინძურებული ჩამდინარე წყლების გასუფთავების ეფექტური ტექნოლოგიის შემუშავება და პილოტური გამოცდა. პროექტის განხორციელდებისას მოდელურ ცდებში მოხდება სპირულინას მიერ სამიზნე მეტალთა იონების შეთვისების დინამიკის შესწავლა; შემუშავებული ტექნოლოგიის პილოტური გამოცდა დაბინძურებული წყლის სწრაფი და ეფექტური გასუფთავების ტექნოლოგიის რეგლამენტის შემუშვება.

ახალი სპეციფიკური პროტეოლიტიკური ფერმენტების მიღება და მათი გამოყენებით რძის პროდუქტების გემოვნებითი თვისებების გაუმჯობესება (2022 - 2024)

პროექტის მიზანს წარმოადგენდა რძის ამჭრელი ფერმენტების -პროდუცენტი შტამების იდენტიფიკაცია, პროტეაზას ფერმენტული პრეპარატის მიღება, მათი ფიზიკო–ქიმიური მახასიათებლების შესწავლა. შესწავლილი პარამეტრების საფუძველზე სამრეწველო ტექნოლოგიური პირობების შერჩევა და სავარაუდო ტექნოლოგიური სქემის შემუშავება, როგორც ახალი პროდუქტის მისაღებად, ასევე მისი გამოყენება როგორც დანამატი ფართო ასორტიმენტის რძის პროდუქტების დასამზადებლად.

ეკოლოგიურად უსაფრთხო ტექნოლოგია წყლიდან მძიმე მეტალების მოსაშორებლად Arthrospira (Spirulina) platensis-ისა და ბიოსურფაქტანტების გამოყენებით (2022 - 2023)

პროექტის მიზანია მძიმე მეტალებით - სპილენძითა და ტყვიით დაბინძურებული წყლის გაწმენდა იაფი მეთოდით, რაც ასევე იქნება ეკოლოგიურად სუფთა.

პროექტი ფოკუსირებულია  ტყვიით და სპილენძით დაბინძურებული წყლის გაწმენდის ახალი მიდგომის ჩარჩოზე, წყალმცენარე Spirulina platensis-ის ეკოლოგიური პოტენციალის,  ბიოლოგიური წარმოშობის ბიოსურფაქტანტების და ზედაპირული აქტივობის მქონე მეტალთა ხელატორების კომბინირებულ მოქმედებაზე.

პროექტის ფარგლებში განხორციელდება სპირულინას მაქსიმალურ ბიომასის მიღების ოპტიმალური პირობების შემუშავება; სპირულინას მიერ Cu2+ და Pb2+ იონების შთანთქმის დინამიკის შესწავლა; კომპლექსონებისა და ბიოსურფაქტანტების გავლენის კვლევა სპირულინას მიერ მძიმე მეტალების შთანთქმაზე; სპილენძისა და ტყვიის იონებით დაბინძურებული წყლის რემედიაციის ტექნოლოგიური რეგლამენტირება Arthrospira Platensis-ის, ბიოსურფაქტანტებისა და მემბრანული ფილტრაციის გამოყენებით.

ინგლისურ-ქართული და ქართულ-ინგლისური ტერმინოლოგიური განმარტებითი ლექსიკონი ქიმიაში (2022 - 2023)

ქიმიის ტერმინოლოგიის ინგლისურ-ქართული და ქართულ-ინგლისური განმარტებითი ონლაინლექსიკონი შეიქმნა ქიმიის ახალი ტერმინების შემუშავებაზე, ცნებების, კანონებისა და განმარტებების სწორი და საერთაშორისო მასშტაბით აღიარებაზე პასუხისმგებელი საერთაშორისო ორგანიზაციის IUPAC მუდმივმოქმედი კომისიის მიერ შემოთავაზებული რეკომენდაციებისა და წინადადებების საფუძველზე, კერძოდ, წარმოდგენილი ლექსიკონი დაემყარა ე.წ. „ოქროს წიგნში“ (Compendium of Chemical Terminology. Gold Book, IUPAC, 2014, Version 2.3.3. შესულ ტერმინოლოგიას. ონლაინ ლექსიკონის შემუშავებისას განხორციელდა არსებული ტერმინების რედაქტირება და სინქრონიზაცია საერთაშორისო ტერმინებთან, ტერმინების კორექტირება ინგლისური ფონეტიკური სისტემის ტრანსლიტერაცია-ტრანსკრიფციის დადგენილი ნორმების მიხედვით, ახალი ტერმინების დანერგვა და დამკვიდრება, ტერმინოლოგიაში პარალელიზმისა და სინონიმების დაძლევა და ა.შ. ლექსიკონი ასახავს 5000-ზე მეტ ტერმინს მათი განმარტებებით. ლექსიკონი განთავსებულია ვებ-მისამართზე: https://www.chemistry.ge/dictionary/

შეიქმნას გვარი, Dibbivirus, რომელიც შეიცავს სამ სახეობას Myoviridae-ს ოჯახისგან (2020 - 2024)

დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტში გამოყოფილია პომიდვრის ბაქტერიული სილაქავის გამომწვევი Xanthomonas vesicatoria სპეციფიკური ბაქტერიოფაგები Xanthomonas phage vB_XveM. ამ ბაქტერიული ვირუსის მთლიანი გენომის ნუკლეოტიდური თანმიმდევრობის შესწავლის და გენომის ანოტირების შედეგად აღმოჩნდა, რომ ფაგის გენომი უნიკალური და ყველა ცნობილი ვირუსისაგან განსხვავებულია. ორჯაჭვიანი 49850 ფუძე წყვილის დნმ-ში გაშიფრულია ყველა 81 გენი და შექმნილია გენეტიკური რუკა. ვირუსის მონაცემები განთავსებულია აშშ მთავრობის ოფიციალურ ვებ გვერდზე - ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტი (National Institute of Health), ბიოტექნოლოგიური ინფორმაციის ეროვნული ცენტრი (National Center for Biotechnology Information), NC_017981.1 (Sadunishvili T., Gaganidze D., Kropinski A.M., Lingohr E.J., Ghudumidze N., Kvesitadze G. (2012) Xanthomonas phage vB_Xve_DIBB, complete genome. Accesion NC_017981.1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/NC_017981). 2020 წელს ლიტვაში Pantoea agglomerans შტამების საწინაარმდეგო ორი მონათესავე ფაგის გამოყოფის შემდეგ, ავტორების: თინათინ სადუნიშვილი, გიორგი კვესიტაძე (საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია, სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტი), ა. კროპინსკი (გელფის უნივერსიტეტი, კანადა), ე. ანდრიაენსენს, ლ. ტრუნკაიტე და ე. სიმოლიანასი (ლიტვის სამეცნიერო ცენტრები) მიერ 2021 წელს ვირუსების ტაქსონომიის საერთაშორისო კომიტეტში (ICTV-International Committee on Taxonomy of Viruses) შეტანილ იქნა ერთობლივი განაცხადი, რომ ტაქსონომიური არასრულყოფილების გამო შეიქმნას ვირუსების ახალი გვარი: Taxonomic Proposal. Code assigned 2020.046B. Sadunishvili T., Kvesitadze G., Kropinski AM., Adriaenssens EM., Truncaitė L., Šimoliūnas E. To create a genus, Dibbivirus, containing three species in the family Myoviridae. რამდენიმე წლის განმავლობაში ქართული იზოლატი Xanthomonas ფაგი vB_XveM_DBBI იყო გენომიური გამონაკლისი. ლიტვაში პანტოას ორი მონათესავე ფაგის გამოყოფის შემდეგ, შეთავაზებულია გვარი, რომელიც მოიცავს სამ სახეობას. ახალ გვარში სახეობების დემარკაციის კრიტერიუმად განსაზღვრულ იქნა დნმ-ის ნუკლეოტიდური თანმიმდევრობის 95%-იანი იდენტურობა. 2024 წლის აპრილში ვირუსების საერთაშორისო კომიტეტმა შემოიღო ახალი გვარი, რომელსაც პირველაღმოჩენილი ფაგის პრიორიტეტის აღიარებით, ეწოდა Dibbivirus, რომელიც მომდინარეობს ინსტიტუტიდან - დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტი (Durmishidze Institute of Biochemistry and Biotechnology), სადაც გამოყოფილი იქნა პირველი ასეთი ვირუსი (https://ictv.global/taxonomy). შესაბამისად, სამივე (ქართული და ორი ლიტვური) ბაქტერიული ვირუსი ატარებს გვარს Dibbivirus: Dibbivirus DIBBI, Dibivirus AAM37 და Dibbivirus PSKM.

ექსტრემოფილური მიკროორგანიზმების ფერმენტებით აგრო-ინდუსტრიული მცენარეული ნარჩენებიდან გლუკოზის მიღების  ინოვაციური და კონკურენტუნარიანი  ტექნოლოგიის შემუშავება (2020 - 2023)

მაღალი ტემპერატურისადმი მდგრადი, მაღალ აქტიური ექსტრემოფილური ცელულაზური ფერმენტების შერჩევა და ბიოლოგიურად წინასწარ დამუშავებული სუბსტრატების მაქხიმალური ჰიდროლიზი გლუკოზამდე. ალტერნატიული, იაფფასიანი, მცირენარჩენიანი და მაღალპროდუქტიული ინოვაციური ტექნოლოგიის შემუშავება ექსტრემოფილური სოკოების აქტიური, სტაბილური ფერმენტებით აგრო-ინდუსტრიული მცენარეული ნარჩენებიდან გლუკოზის მისაღებად.

სწრაფი და გამანადგურებელი ხეხილის ბაქტერიული სიდამწვრე საქართველოში, გამომწვევი აგენტის Erwinia amylovora და მისი სპეციფიკური ბაქტერიოფაგის გამოყოფა და შესწავლა (2020 - 2023)

ხეხილის დაავადებებს შორის  თავისი მავნეობით ხეხილის ბაქტერიული სიდამწვრე გამოირჩევა, რომელიც ვარდისებრთა ოჯახში შემავალ 180-მდე მცენარეს აზიანებს. ხეხილის ბაქტერიული სიდამწვრე მცხეთაში გამოჩენისთანავე სწრაფად გავრცელდა აღმოსავლეთ საქართველოს ყველაზე აღმოსავლეთ რაიონამდე კახეთში და დასავლეთ საქართველოშიც - იმერეთი.

პროექტის მიზანია: აღმოსავლეთ საქართველოში ხეხილის ბაქტერიული სიდამწვრის გავრცელების შესწავლა, გამომწვევი ბაქტერია Erwinia amylovora-ს გამოვლენა და დახასიათება, მიკრობ-ანტაგონისტების შერჩევა.

შესწავლილ იქნა საქართველოში ხეხილის (ვაშლი, მსხალი, კომში) ბაქტერიული სიდამწვრის გავრცელება. გამოყოფილი იქნა დაავადების გამომწვევი ბაქტერიების 48 შტამი და Erwinia amylovora იდენტიფიცირებულ იქნა პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციით. შესწავლილ იქნა იზოლატების კულტურალურ-ბიოქიმიური თვისებები, ანტიბიოტიკებისადმი მგრძნობელობა და ანტაგონისტური საპროფიტული ბაქტერიებით მათი შესაძლო კონტროლის შესაძლებლობა. შესწავლილია პათოგენების  გენოტიპური მრავალფეროვნება და გამოვლენილია სრულიად ახალი გენოტიპი. მიმდინარეობს Erwinia amylovora რამოდენიმე იზოლატის სრული გენომის ნუკლეოტიდური თანმიმდევრობის დადგენა.

ბაქტერიული სიდამწვრის (Erwinia amylovora) გავრცელება, დახასიათება და კონტროლი: ხეხილის ბაღების ახალი გამანადგურებელი დაავადება საქართველოში (2020 - 2023)

პროექტის მიზანია აღმოსავლეთ საქართველოში ხეხილის ბაქტერიული სიდამწვრის გავრცელების შესწავლა, გამომწვევი ბაქტერია Erwinia amylovora-ს გამოვლენა და დახასიათება, მიკრობ-ანტაგონისტების შერჩევა. საქართველოში ბაქტერიული სიდამწვრის გავრცელების და გამომწვევი პათოგენის შესასწავლად 2020-2022 წლებში ჩატარდა კვლევები აღმოსავლეთ საქართველოს ოთხი რეგიონის - მცხეთა-მთიანეთი, შიდა ქართლი, ქვემო ქართლი, კახეთი - შემდეგი მუნიციპალიტეტების სოფლების ხეხილის ბაღებში: მცხეთა (ქსოვრისი, მუხრანი, ახალდაბა, მისაქციელი, კარსანი) გორი (ფხვენისი, კარალეთი, ტირძნისი, მერეთი, მეჯვრისხევი, ახრისი, ხელთუბანი, ძევერა), ქარელი (კეხიჯვარი, თათანაანთუბანი, ხელთუბანი, აბანო, ბრეთი, ურბნისი), ხაშური (გომი, ოსიაური, ახალშენი, სატივე, ვაყა, სავანისუბანი), მარნეული (ყაჩაღანი, შულავერი, წერეთლი, სადახლო), საგარეჯო (ბადიაური, ხაშმი, ნინოწმინდა, პატარძეული), გურჯაანი (კაჭრეთი, ბაკურციხე, არაშენდა, მუკუზანი), სიღნაღი (ბოდბისხევი, ანაგა, ჯუგაანი, მაღარო, ნუკრიანი, ტიბაანი) და ლაგოდეხი (ჭაბუკიანი, ანანაური). შეგროვილი 169-დან დაავადება დადასტურდა Ea AgriStrip-ით და პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცით (პჯრ) პრაიმერების წყვილის A/B გამოყენებით ვაშლის, მსხლისა და კომშის 35 ნიმუშში. ბაქტერიული სიდამწვრე ყველაზე მეტად გავრცელებულია შიდა ქართლში, ხოლო ყველაზე მეტად დაავდებული ხეხილის სახეობაა ვაშლი. შედგენილია საქართველოში დაფიქსირებული ბაქტერიული სიდამწვრის გავრცელების რუკა. სულ 55 იზოლატი იქნა გამოყოფილი და იდენტიფიცირებული პჯრ-ით პრაიმერების წყვილის G1-F/G2-R გამოყენებით, როგორც Erwinia amylovora. amylovora-ს კოლონიები NSA არეზე ჩნდება 24 სთ-ში და არის მოთეთრო, წრიული, გუმბათოვანი, გლუვი და 48 საათის შემდეგ მუკოიდური. ბაქტერიული კოლონიები, რომლებიც მორფოლოგიურად E. amylovora-ს მსგავსია გასუფთავდა King's B არეზე. ამ არეზე კოლონიები არის ლორწოვანი, კრემისებრი თეთრი, წრიული, არაფლუორესცენტული ულტრაიისფერი გამოსხივების ქვეშ 366 ნმ-ზე. მორფოლოგიურად ტიპიური E. amylovora იზოლატები ხასიათდება ფენოტიპური ცვალებადობით, რაც ვლინდება ესკულინის ჰიდროლიზის და გარკვეული შაქრებისა და პოლიოლების შეთვისების უნარში, როგორიცაა გალაქტოზა, მალტოზა, ქსილოზა, სორბიტოლი და მანიტოლი. E. amylovora ძლიერ ვარიაბელური CRISPR უბნების პჯრ და სექვენირებით გამოკვლევით ნაჩვენები, იქნა რომ ყველა იზოლატი CRR1 უბნის მიხედვით ხასიათდება სპეისერის 1029 დუპლიკაციით, ხოლო CRR2 უბნის მიხედვით გამოვლენილ იქნა სამი განსხვავებული გენოტიპის მქონე ჯგუფი: გენოტიპი (A, a, α), რომელიც მიეკუთვნება CRISPR ჯგუფს 1 და ორი სრულიად ახალი გენოტიპი, რომლებიც არ ყოფილა/არ არის აღწერილი არსად. გენოტიპები, რომელთაც ეწოდა (A, z, α) და (A, ä, α), განსხვავდება CRISPR ჯგუფი 1-სგან შესაბამისად სამი და ერთი სპეისერის დელეციით CRR2-ის ლიდერ-პროქსიმალური უბნის მახლობლად. პროექტის ფარგლებში გამოქვეყნებულია 3 სტატია რეიტინგულ იმფაქტ ფაქტორიან ჟურნალებში. პროექტის შედეგები წარმოდგენილია მცენარეთა პათოგენური ბაქტერიების საერთაშორისო კონფერენციებზე; გ გამოცემულია ბროშურა: „ხეხილის ბაქტერიული სიდამწვრე და მისი გამომწვევი პათოგენი. დაავადების აღმოჩენა და მასთან ბრძოლის სტრატეგიები“. თავისუფალი და აგრარული უნივერსიტეტების გამომცემლობა. 2023 წ. 38 გვ.

დიაგნოსტიკური და რემედიაციული ბიოტექნოლოგიების შემუშავება საქართველოში დარიშხანით დაბინძურებული გარემოს გასუფთავებისათვის (2020 - 2021)

პროექტის მიზანს წარმოადგენდა საქართველოში დარიშხანით დაბინძურებული ნიადაგის და წყლის გასუფთავების ბიოტექნოლოგიის საფუძვლების შექმნა, რომელიც დაფუძნებული იქნებოდა სპეციალურად შექმნილი დიაგნოსტიკური დნმ-ჩიპისა და შერჩეული მცენარეებისა და მიკროორგანიზმების გამოყენებაზე.

პროექტის განხორციელების შედეგად შექმნილია დნმ-ბიოჩიპი, რომლის საშუალებითაც დადგინდა დაბინძურებულ ნიადაგებში მიკროორგანიზმთა დომინანტური შტამები, რომლებიც დარიშხანის შემცველი ტოქსიკური ნაერთების მიმართ მაღალ მდგრადობას ამჟღავნებს. აღნიშნული მიკროორგანიზმების ბიოქიმიური თვისებების  შესწავლის საფუძველზე გადაირჩა ის შტამები, რომლებსაც დარიშხანის შემცველი ნაერთების ჟანგვა-აღდგენის უნარი გააჩნიათ.

დადგენილია, რომ დარიშხანის სხვადასხვა ფორმების მიმართ მცენარის მდგრადობა მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული ფერმენტების პეროქსიდაზისა და გლუტათიონ S-ტრანსფერაზის აქტივობაზე. მოდელური ცდებით ნაჩვენებია, რომ ეს მიკროორგანიზმები ხელს უწყობს დაბინძურებულ ნიადაგზე ზრდისას გვიმრისა და მზესუმზირის მიერ დარიშხანის შეთვისებას, რაც  ფიტორემედიაციული ტექნოლოგიის შემუშავების საშუალებას იძლევა. ასევე ნაჩვენებია, რომ წყალმცენარე სპირულინას ფიტორემედიაციული პოტენციალი საშუალებას იძლევა შემუშავდეს დარიშხანით დაბინძურებული წყლის გასუფთავების ტექნოლოგია.

მდგრადი სოფლის მეურნეობა და სასურსათო სისტემები (მსმსს) (2018 - 2023)

ფართოდ არის შესწავლილი არარძის პრობიოტიკული პროდუქტების განვითარება, მათ შორის ძირითადი აქცენტი კეთდება ნედლეულად ხილის, ბოსტნეულისა და მარცვლეულის გამოყენებაზე. პროექტის მიზანია საქართველოს ადგილობრივი ვაშლის ჯიშების ნაყოფებიდან რძემჟავა ბაქტერიების გამოყოფა, იდენტიფიკაცია, მათი ბიოქიმიური, პრობიოტიკული მახასიათებლების შესწავლა, ასევე შერჩეული ავტოქტონური მიკროორგანიზმების გამოყენებით ვაშლის წვენის ფერმენტაცია და ტექნოლოგიური პარამეტრების განსაზღვრა.

სპილენითა და ტყვიით დაბინძურებული წყლის გაწმენდის ეფექტური მეთოდის შემუშავება ლურჯ-მწვანე წყალმცენარის Arthrospira (Spirulina) platensis და ბიოსურფაქტანტების გამოყენებით (2018 - 2022)

პროექტის ძირითად მიზანს წარმოადგენდა წყალმცენარე ართროსპირას (სპირულინას) (Arthrospira (Spirulina) platensis) რემედიაციული შესაძლებლობების შესწავლა და მის მიერ მიერ მეტალთა შეთვისების პროცესის გაძლიერება დამატებითი ფაქტორების გამოყენებით. სამუშაოს მთავარი ამოცანა იყო  სამიზნე დამაბინძურებლების იმ კონცენტრაციის პოვნა, რომელზეც  სპირულინას ფიზიოლოგიური პარამეტრები შენარჩუნებული იქნება,  ასევე ისეთი ბიოსურფაქტანტის შერჩევა, რომელიც გააძლიერებს სპირულინას რემედიაციულ პოტენციალს.

პირველ ეტაპზე მოხდა სპირულინას დიდი წარმადობით კულტივაციას  და ამისთვის შესაბამისი საკვები არეს შერჩევას. მძიმე მეტალების გავლენის შესწავლას სპირულინას ფიზიოლოგიურ აქტივობაზე, სპილენძისა და ტყვიის იონების სამუშაო კონცენტრაციის იდენტიფიკაციას შემდგომი ექსპერიმენტებისთვის.

მეორე ეტაპი მოიცავდა სპირულინას მიერ სპილენძის იონების შეთვისების დინამიკის შესწავლას  მოდელურ ცდებში, სადაც გამოყენებულია სპილენძის იონებით ხელოვნურად დაბინძურებული წყალი.

სპირულინას უჯრედებში სპილენძის იონების შეღწევის ულტრასტრუქტურული განაწილების კვლევა ელექტრონული მიკროსკოპიის მეთოდით.

მესამე ეტაპზე შესწავლილ იქნა სპირულინას მიერ ტყვიის იონების შეთვისების დინამიკა მოდელურ ცდებში, სადაც გამოყენებული იყო ტყვიის იონებით ხელოვნურად დაბინძურებული წყალი.

დასკვნითი ეტაპზე ჩატარდა მახელატირებელი აგენტის - EDTA-ს და ბიოსურფაქტანტების - რამნოლიპიდების და ტრეგალოზალიპიდის ეფექტის გამოკვლევა სპირულინას მიერ მძიმე მეტალების შეთვისების დინამიკაზე.

სახამებლის მადუღარ გლუკოზამდე ერთსაფეხურიანი ჰიდროლიზი თერმომედეგი  α-და გლუკოამილაზით (2018 - 2020)  

შემუშავებულია კომპლექსური ტექნოლოგიური სქემა, რომელიც გულისხმობს ერთის მხრივ სამრეწველო დანიშნულების მაღალაქტიური და სტაბილური, ტემპერატურის კრიტიკულ მნიშვნელობებზე (პასტერიზაციის ტემპერატურა და ზევით) კატალიზის უნარის მქონე ამილაზური ფერმენტების ტექნიკური პრეპარატების მიღებას და მეორეს მხრივ, ამ პრეპარატების გამოყენებით სახამებლის მაღალი კონცენტრაციის (40%)  ხსნარების ამომწურავ ჰიდროლიზს გლუკოზის მაღალი გამოსავლით (94-96%). სხვა ანალოგიური ტექნოლოგიებისაგან განსხვავებით, ჰიდროლიზის პროცესი მხოლოდ ერთი, სოკოური წარმოშობის ფერმენტული პრეპარატის გამოყენებით მიმდინარეობს. სტაბილური ამილაზური ფერმენტების გამოყენება პერსპექტიული ლუდის, საკონსერვი, დეტერგენტების წარმოებაში.

სწრაფი რეაგირების სტრატეგიის შემუშავება ქიმიურად დაბინძურებული ნიადაგების გასასუფთავებლად ბიოჩიპის და ბიოსორბენტის გამოყენებით (2017 - 2019)

პროექტის მიზანს წარმოდგენდა სწრაფი რეაგირების სტრატეგიაზე დაყრდნობით ეფექტური და მოქნილი ტექნოლოგიის შექმნა, რომელიც მიმართულია  დაბინძურებული ნიადაგებიდან სამიზნე ტოქსიკანტების მოცილებაზე. კვლევაში სამიზნე ტოქსიკანტებს წარმოადგენდა - სპილენძ(II)-ის იონები, ცეზიუმის იონები და ნედლი ნავთობის ნახშირწყალბადები. შემუშავებული ტექნოლოგიური მიდგომა დაფუძნებულია სხვადასხვა ინსტრუმენტების ერთობლივ მოქმედებაზე, როგორებიცაა: მიკროორგანიზმების და მცენარეების დეტოქსიკაციური პოტენციალი; ბუნებრივი მინერალებისაგან შექმნილი კომპოზიტები, რომელთაც უნარი შესწევთ დამბინძურებლის შთანთქმა და ამით მისი გავრცელების შეზღუდვა; ბიოჩიპების შექმნა/გამოყენება, რომელთა მოქმედების პრინციპია სხვადასხვა ტიპის დამბინძურებლის ბიოაუგმენტაციის უზრუნველყოფა.

შემუშავებული ტექნოლოგიური მეთოდის საფუძველზე შესაძლებელი იქნება:

მაღალეფექტური ფიტო(კო)რემედიაციული ტექნოლოგიის შემუშავება, როგორც სწრაფი სტრატეგია წყლის ქიმიური დაბინძურების წინააღმდეგ (2017 - 2019)

პროექტის მიზანს წარმოადგენდა ქიმიურად დაბინძურებული წყლების აღდგენა და მაღალეფექტური ფიტო(კო)რემედიაციული ტექნოლოგიის შემუშავება, როგორც სწრაფი სტრატეგია წყლის ქიმიური დაბინძურების წინააღმდეგ. მიდგომა დაფუძნებულია სპირულინას და ლემნას ეკოლოგიური პოტენციალის გამოყენებაზე, აგრეთვე მაღალი ზედაპირული აქტივობის მქონე, ბაქტერიული წარმოშობის ნაერთების (ბიოსურფაქტანტების) გამოყენებაზე, რომლებიც აადვილებენ ტოქსიკური ნაერთების შეწოვა/შეთვისების პროცესს მაკროფიტებში და, შესაბამისად, ზრდიან რემედიაციული პროცესების ეფექტურობას. მოდელურმა ექსპერიმენტებმა, რომლებიც ჩატარდა ლემნას და სპირულინას საშუალებით საკვლევი ტოქსიკანტებით ხელოვნურად დაბინძურებული წყლების გასუფთავების მიზნით, აჩვენა ტექნოლოგიური მიდგომის პერსპექტიულობა.

მეტალური იონების განაწილების შესწავლა ბაქტერიულ ფრაქციებში მათი ზრდისა და განვითარების პროცესში (2017 - 2019)

მეტალის იონების გავლენით ხდება ახალი ბიოქიმიური პროცესების ინიციაცია ან უკვე არსებული პროცესების ინტენსიურობის ცვლილება ბაქტერიაში. ბაქტერიის ორგანიზმში მოხვედრილი მეტალის იონები განიცდიან მუდმივ გადანაწილებას ბაქტერიის შემადგენელ კომპონენტებს შორის. ხდება მათი მიერთება ჯერ ერთ კომპონენტთან, შემდეგ მეორესთან და ა.შ. შესაბამისად დროის მიხედვით, იცვლება მეტალის შემცველობები აღნიშნულ კომპონენტებში. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მეტალის კონცენტრაციების შესწავლა ბაქტერიის შემადგენელ კომპონენტებში, ბაქტერიის ზრდა განვითარების სხვადასხვა პერიოდში, საშუალებას იძლევა მიღებულ იქნეს მნიშნელოვანი ინფორმაცია ბაქტერიებში მიმდინარე ბიოქიმიური პროცესებზე. შესწავლილ იქნა ქრომრეზისტენტული ბაქტერიების მიერ Zn, Cr, Cu და Cd შეთვისებისა და მათი გადანაწილების პროცესი ბაქტერიის შემადგენელ კომპონენტებს შორის ბაქტერიის ზრდა-განვითარებისას და ამ ელემენტების ურთიერთზეგავლენა. შესწავლილ იქნა Fe, Na, K, Ca, Mg, და Si - ის გავლენა Zn, Cr, Cu და Cd შეთვისებისა და მათი გადანაწილების პროცესზე ბაქტერიის შემადგენელ კომპონენტებს შორის.

მეტალის იონების გავლენა Arthrobacter-ის ტიპის ბაქტერიის მიერ Cr(VI)-ის აღდგენის პროცესზე (2016 - 2019)

მძიმე მეტალებით და რადიონუკლიდებით დაბინძურებული გარემოს გასუფთავება დღესდღეობით კვლავ რჩება მსოფლიოს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან პრობლემად. მსოფლიოს მწვავე დამაბინძურებლების სიაში ქრომი შესულია ტოქსიკური საფრთხის ტოპ ექვსეულში. Cr(VI) არის ხსნადი და მეტად ტოქსიკური, განსხვავებით Cr(III)-გან, რომელიც არის ნაკლებად ხსნადი და ნაკლებტოქსიკური. პროექტის მიზანი იყო Arthrobacter-ის გვარის მეტალ-რეზისტენტული ბაქტერიების მიერ ქრომის აღდგენის პროცესის და აღნიშნულ პროცესზე სხვადასხვა მეტალური იონების გავლენის შესწავლა, ბაქტერიების მიერ ქრომის აღდგენის ოპტიმალური პირობების ძიება, როდესაც ბაქტერია აღადგენს მაღალი კონცენტრაციით არსებულ ტოქსიკურ ქრომს.

მცენარეული ბიომასიდან საწვავი ეთანოლის მიღების ეკონომიკურად ეფექტური და ეკოლოგიურად უსაფრთხო ბიოტექნოლოგიის დამუშავება (2016 - 2018)                                                   

საქართველოს სხვადასხვა ნიადაგობრივ-კლიმატურ ზონებში გავრცელებული, ენდემური, Clostridium-ის გვარის ანაერობული, თერმოფილური, ცელულულოზის დამშლელი და ეთანოლის მაღალეფექტური პროდუცენტების კოლექცია შეიქმნა და მის საფუძველზე მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარის -SILPHIUM PERFOLIATUM L  –ის ბიომასიდან ეთანოლის მიღების ოპტიმალური პირობები დამუშავდა.მიღებულმა  შედეგებმა შესაძლებელია საფუძველი დაუდოს საქართველოში განახლებადი ბიომასიდან საწვავი ეთანოლის წარმოების ეკოლოგიურად უსაფრთხო და ეკონომიკურად ეფექტური წარმოების ტექნოლოგიას.

ახალი ტექნოლოგიის შემუშავება ქიმიურად დაბინძურებული წყლების გასასუფთავებლად ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე - სპირულინას გამოყენებით (2016 – 2018)

პროექტის მიზანს წარმოადგენდა ქიმიურად დაბინძურებული წყლების გასუფთავების ფიტორემედიაციული ტექნოლოგიის შექმნა, რომელიც დაფუძნებულია ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე სპირულინას  (Spirulina  platensis) უნარზე, შეითვისოს ტოქსიკური ბუნების მქონე გარემოს დამბინძურებლები.  ტექნოლოგიების შექმნის პროცესში და პილოტურ ცდებში ქიმიურ დამბინძურებლებად გამოიყენებოდა: მძიმე მეტალების - სპილენძ(II)-ისა და ცეზიუმის იონები, ქლორორგანული პესტიციდი - 1,1,1-ტრიქლორ-2,2-ბის(5-ქლოროფენილ)ეთანი (დდტ) და ორგანული ფეთქებადი ნაერთი - 2,4,6-ტრინიტროტოლუოლი (ტნტ). ჩატარებული სამუშაოს შედეგად დადგენილია სპირულინას კულტივირების ოპტიმალური პირობები (საკვები არის შედგენილობა, განათება, ტემპერატურა, ხანგრძლივობა, ტოქსიკური ნაერთის კონცენტრაცია და სხვ.). ჩატარებულია ტნტ-თი და დდტ-თი ხელოვნურად დაბინძურებული წყლების გასუფთავების ტექნოლოგიების საპილოტე გამოცდები. ნაჩვენებია, რომ სპირულინას გამოყენებით ეფექტურად ხდება დაბინძურებული წყლებიდან აღნიშნული ტოქსიკური ნაერთების მოცილება. მიღებული შედეგების საფუძველზე დაპატენტებულია 2 სასარგებლო მოდელი: „ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე სპირულინას გამოყენებით დიქლორდიფენილტრიქლორეთანით (დდტ) დაბინძურებული წყლის გაწმენდის ხერხი“ და „ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე სპირულინას გამოყენებით 2,4,6-ტრინიტროტოლუოლით დაბინძურებული წყლის გაწმენდის ხერხი“.

საქართველოს ნიადაგების ეროვნული ატლასის შექმნა (2015 - 2018)

საქართველოს ძირითადი ნიადაგების ფიზიკური, ქიმიური, ფიზიკურ - ქიმიური, აგროქიმიური, მორფოლოგიური მახასიათებლების და მიკრობიომრავალფეროვნების ამსახველი რუკების შექმნა

ქიმიურად დაბინძურებული წყლების გასასუფთავებლად წყალმცენარე სპირულინას გამოყენების შესაძლებლობის კვლევა (2015 – 2017)  

პროექტის მიზანს შეადგენდა ქიმიურად დაბინძურებული წყლების გასასუფთავებლად ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე სპირულინას (Spirulina  platensis) გამოყენების შესაძლებლობების დადგენა. ამ მიზნით შესწავლილ იქნა მძიმე მეტალების - სპილენძ(II)-ისა და ცეზიუმის იონები, ქლორორგანული პესტიციდის - 1,1,1-ტრიქლორო-2,2-ბის(5-ქლოროფენილ)ეთანი (დდტ) და ორგანული ფეთქებადი ნაერთის - 2,4,6-ტრინიტროტოლუოლი (ტნტ) გავლენა სპირულინას ზრდის პარამეტრებზე და ასევე წყალმცენარის მიერ ამ ნაერთების შთანთქმის უნარზე. ჩატარებული სამუშაოებით ნაჩვენებია, რომ სპირულინა ეფექტურად ახდენს საკვლევი ნივთიერებების შეთვისებას, რაც შეიძლება გახდეს ფიტორემედიაციული მიზნებისათვის ამ წყალმცენარის გამოყენების საფუძველი. კვლევის შედეგების მიხედვით თითოეული დამბინძურებლისათვის  დადგენილია ოპტიმალური კონცენტრაცია, სპირულინას ინკუბაციის პირობები (საკვები არის შედგენილობა, ტემპერატურა, განათების რეჟიმი, ინკუბაციის ხანგრძლივობა და სხვ.), რაც საშუალებას იძლევა მომავალში ჩატარდეს მასშტაბური მოდელური ექსპერიმენტები შესაბამისი ტექნოლოგიის რეგლამენტის შესამუშავებლად.

სამამულო პრობიოტიკული პრეპარატის ბიოტექნოლოგია და მისი დანერგვის პერსპექტივები მეფრინველეობაში (2015 - 2017)

პროექტი ითვალისწინებს ქათმების კუჭ-ნაწლავიდან გამოყოფილი მიკროორგანიზმების გამოყენებას პრობიოტიკური პრეპარატის სახით ბროილერის ჯიშის ქათმების კვებაში.

კარტოფილის რგოლური სიდამპლე საქართველოში და გამომწვევი პათოგენი Clavibacter (2015 - 2017)

პროექტის მიზანია კარტოფილის რგოლური სიდამპლის გავრცელების შესწავლა საქართველოში; გამომწვევი Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus შტამების გამოყოფა და შესწავლა; მათი გენოტიპირება და ფილოგენეტიკური ანალიზი, კარტოფილის სხვადასხვა ჯიშების რეზისტენტობის შესწავლა რგოლოვანი სიდამპლის მიმართ და დაავადების ბიოლოგიური კონტროლის შესაძლებლობის შესწავლა.

შესწავლილია საქართველო რეგიონებში ამ დაავადების გავრცელების საკითხი და შეგროვილია საეჭვო კარტოფილის ტუბერების ნიმუშები, მათ შორის ყაზბეგისა და სადახლოს სასაზღვრო-გამშვები პუნქტიდან. კარტოფილის დაავადებულ ნიმუშებში ჩატარდა დაავადების მოლეკულური დეტექცია და შესაბამისი ნიმუშებიდან მოხერხდა პათოგენების გამოყოფა,  იდენტიფიცირებულ იქნა Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციით. შესწავლილია იზოლატების ფიზიოლოგიურ-ბიოქიმიური თვისებები, უჯრედის მორფოლოგია, ზრდის პარამეტრები, ანტიბიოტიკო მგრძნობელობა და ვირულენტობა. განხორციელდა Cms ქართული იზოლატების გენოტიპირება. გამოყოფილ იქნა მათი სპეციფიკური ბაქტერიოფაგები და შესწავლილია მათი სპეციფიკურობა და მოქმედების სპექტრი.

ექსტრემოფილური მიცელიური სოკოების სტაბილური ფერმენტები სოფლის მეურნეობისა და სამრეწველო ლიგნოცელულოზური ნარჩენებიდან ბიოეთანოლის მისაღები ბიოტექნოლოგიის დასამუშავებლად (2014 - 2017)

პროექტი ითვალისწინებს სტაბილური ცელულაზების, ქსილანაზებისა და ლაკაზების პროდუცენტების შერჩევას სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის მიცელიური სოკოების კოლექციიდან;  შერჩეული მიკროსკოპული და ბაზიდიალური სოკოების სიღრმული კულტივირების ოპტიმალური პირობების დადგენას  აღნიშნული ფერმენტების ბიოსინთეზისთვის; ფერმენტების მოქმედების ოპტიმალური პირობების დადგენას; ლიგნოცელულოზური სუბსტრატების წინასწარი დამუშავების ეფექტური ფიზიკური, ქიმიური და ბიოლოგიური მეთოდების შერჩევას;  დამუშავებული ცლიგნოცელულოზური სუბსტრატების ფერმენტებით ჰიდროლიზის  შესწავლას; ჰიდროლიზატში გლუკოზის ეთანოლში დადუღებას შერჩეული საფუვრის შტამებით.

ახალი თაობის სტაბილური, სამრეწველო მნიშვნელობის ფერმენტები (2014 - 2016)

პროექტის მიზანია მიკროსკოპული სოკოების მაღალტექნოლოგიური, ექსტრემოფილური, სტაბილური, ჰიდროლაზების (ამილაზები, პროტეაზები, ცელულაზები, ქსილანაზები) პროდუცენტი შტამების შერჩევა. სტაბილური ჰიდროლაზების საფუძველზე ფერმენტების გამოყენებისა და მიღების ხარისხობრივად ახალი, კონკურენტუნარიანი, მცირე დანახარჯიანი, ინოვაციური, სამრეწველო ტექნოლოგიების შემუშავება, სხვადასხვა ბიოპოლიმერების დეგრადაციის მიზნით.

მცენარეების ზოისიაგრასის და პასპალუმის ეკოლოგიური პოტენციალის შესწავლა (2014 - 2015)  

პროექტის მიზანი იყო ბალახოვანი მცენარეების „პასპალუმის“ და „ზოისიაგრასის“ ეკოლოგიური პოტენციალის შეფასება, რაც ეფუძნება სამიზნე ქიმიური ტოქსიკანტების: ნავთობის ნახშირწყალბადების და ქლორორგანული პესტიციდის - დდტ-ს შეთვისების და გარდაქმნის მექანიზმების შესწავლას. პროექტის ფარგლებში ტარდებოდა მოდელური ცდები. მცენარეები იზრდებოდა ტოქსიკანტების განსხვავებულ კონცენტრაციებზე 5-დღიანი საინკუბაციო პერიოდის განმავლობაში. საკონტროლო ვარიანტთან შედარებით  მცენარეთა ფესვებიდან მიღებულ ფრაქციებში ისაზღვრებოდა ორგანულ ნაერთთა დეტოქსიკაციაში მონაწილე ფერმენტების (ციტოქრომ P450 , NADPH-ციტოქრომ- P450 რედუქტაზა, პეროქსიდაზა, ფენოლოქსიდაზა, გლუტათიონ-S-ტრანსფერაზა) აქტივობები, მცენარეში ქლოროფილის შემცველობა და ბიომასის დაგროვების უნარი. ექსპერიმენტების შედეგად გამოვლინდა, რომ შესწავლილი მცენარეები გამოირჩევიან მაღალი პეროქსიდაზული აქტივობით, რაც ხელს უწყობს მათ მიერ დდტ-ს და ნავთობის ნახშირწყალბადების შეთვისების პროცესს. შემუშავდა რეკომენდაციები საკვლევი მცენარეების გამოყენების შესახებ ნავთობით და პესტიციდებით დაბინძურებული ნიადაგების ფიტორემედიაციისათვის.

აუტოინჟექტორი გაზური ქრომატოგრაფისათვის (2013 – 2014)  

პროექტის ფარგლებში მოხდა აუტოინჟექტორის შეძენა და ინსტალაცია უნივერსიტეტის კუთვნილი გაზ-ქრომატოგრაფისათვის Agilent 7890A, რომელიც გამოიყენება პესტიციდების, ჰალოგენშემცველი ორგანული ნაერთების, ნავთობპროდუქტების, ცხიმოვანი მჟავების, ეთერზეთების, ორგანული გამხსნელების და სხვა მრავალი ნაერთის განსაზღვრისათვის. ხელსაწყო საშუალებას იძლევა, იდენტიფიცირდეს აღნიშნული ნაერთები მაშინაც კი, როდესაც ისინი კვალის სახითაა. აუტოინჟექტორით არსებული გაზ-ქრომატოგრაფის აღჭურვამ საშუალება მოგვცა, მნიშვნელოვნად გაგვეზარდა ხელსაწყოს ექსპლუატაციის ეფექტურობა როგორც ნიმუშების რაოდენობის, ასევე ანალიზის ჩატარების სიზუსტის მხრივ. გარდა ამისა, მნიშვნელოვნად იზოგება მაღალკვალიფიციური სპეციალისტების სამუშაო დრო (აუტოინჟექტორის გარეშე მუშაობა მოითხოვდა მინიმუმ 2 ოპერატორის სინქრონულ მუშაობას, მანიპულაციების მაღალ სიზუსტეს, რადგან მუდმივად არსებობდა ძვირადღირებული მიკრო შპრიცის დაზიანების რისკი). აუტოინჟექტორის შეძენით ასევე შემცირდა გაზ-ქრომატოგრაფის საექსპლუატაციო ხარჯები (ელექტროენერგიის მოხმარება, ძვირადღირებული გამხსნელების და გაზ-მატარებლების ხარჯები).

ქლორორგანული პესტიციდებით დაბინძურებული ნიადაგების გასუფთავება მცენარეების საშუალებით (2013 – 2014)  

პროექტი განხორციელდა პროგრამის - „კვლევები მოსწავლეთა მონაწილეობით“ - ფარგლებში. მასში მონაწილეობდნენ ქ. რუსთავის #4 საჯარო სკოლისა და შპს ჩაღლარის საგანმანათლებლო დაწესებულებების დემირელის სახელობის კერძო კოლეჯის მოსწავლეები და მათი პედაგოგები. მოსწავლეებს საქართველოს აგრარულ უნივერსიტეტში ჩაუტარდათ ტრეინინგი, რომლის განმავლობაშიც ისინი გაეცნენ ქიმიურ ლაბორატორიაში უსაფრთხოდ მუშაობის წასებს. მათ ჩაატარეს საინტერესო ქიმიური ექსპერიმენტები, რომელთა მსვლელობისას იძენდნენ ქიმიურ ჭურჭელთან, ხელსაწყოებთან და რეაქტივებთან მუშაობის უნარებს. მათი მონაწილეობით ჩატარდა კვლევა, რომლის არსსაც წარმოადგენდა მოდელურ ცდებში ქლორორგანული პესტიციდებით დაბინძურებული ნიადაგის ნიმუშების გასუფთავება სპეციალურად შერჩეული მიკროორგანიზმებისა და მცენარეების საშუალებით. მიღებული შედეგების მიხედვით მოსწავლეებმა მოამზადეს პრეზენტაციები და მოხსენებები კონფერენციისათვის „ფიტორემედიაცია - ქიმიურად დაბინძურებული გარემოს გასუფთავების ტექნოლოგია“, რომელიც ჩატარდა რუსთავის #4 საჯარო სკოლაში. კვლევის შედეგების საფუძველზე მომზადდა 2 პროექტი, რომელიც წარდგენილი იქნა მოსწავლეთა საერთაშორისო ოლიმპიადებზე.

 

კვებისა და ბიოტექნოლოგიის სფეროში საქართველოს თანამშრომლობის საერთაშორისო პოტენციალის გაძლიერება ("ბიოპარტნიორები") (2012 - 2015)

პროექტი მიმართული იყო საქართველოში FP7-ის პრიორიტოტული თემატიკის“ საკვები, სოფლის მეურნეობა და ბიოტექნოლოგია“ ასპექტით კვლევითი საქმიანობის გაუმჯობესებისაკენ.  იგი ითვალისწინებდა საქართველოსა და ევროკავშირის ორმხრივ აქტივობებს: ფართომასშტაბური კავშირების დამყარებას, მკვლევარებისა და ახალგაზრდა სპეციალისტების გაცვლასა და ერთობლივი ღონისძიებების ორგანიზებას, სწავლებასა და ტრეინინგულ აქტივობებს და სხვ. პროექტის შესრულებაში ქართველ მეცნიერებებს პარტნიორობას უწევდნენ მურსიას უნივერსიტეტი (ესპანეთი) და მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სპეციალისტთა ჯგუფი - ინნო (საფრანგეთი). აღნიშნულ ჯგუფებს შორის ერთობლივი სამეცნიერო კვლევების საფუძველზე დამუშავებულ იქნა ფუნქციური კვების, სამკურნალო და პროფილაქტიკური დანიშნულების საშუალებების მიღების ტექნოლოგიები, ჩატარებულ იქნა კვლევები და გამოქვეყნდა მასალები  ჟანგვითი ფერმენტების (მცენარეული ფენოლოქსიდაზები და პეროქსიდაზები) კვლევის მიმართულებით. პროექტ „ბიოპარტნიორის“ფარგლებში.

საქართველოს აგრარული უნივერსიტეტის პროფესორებმა და ახალგაზრდა მეცნიერ მკვლევარებმა მონაწილეობა მიიღეს სამეცნიერო-გაცვლით პროგრამაში მურსიას (ესპანეთი) უნივერსიტეტთან. პროექტის ფარგლებში განხორციელდა  კონფერენციის (ICFB) თბილისში და ზაფხულის სკოლის (საკვების ჯანმრთელობისათვის სასარგებლო ნაერთებით გამდიდრების გზები) ბაზალეთში ორგანიზება (http://www.biopartners-dibb.ge/), სადაც ახალგაზრდა მკვლევარებისათვის ჩატარდა ქართველი და მოწვეული ევროპელი პროფესორების: გიორგი კვესიტაძის, მარინ ბეროვიჩის, მარიჯან სიმკიკ (სლოვენია), ალეხანდრო სიფუენტეს, ელენე იბანეზი (ესპანეთი),  ერიხ ლეიტნერი (ავსტრია), მარტინ სტოკის (დიდი ბრიტანეთი), ვოლტერ შტაინერისა და სხვათა ლექციები და ტრეინინგები კვების პროდუქტებისა და საკვები დანამატების  ბიოტექნოლოგიების განხრით.

მიკროორგანიზმების და მცენარეების დეტოქსიკაციური პოტენციალის მიზანმიმართული გამოყენება ქლორორგანული პესტიციდებით დაბინძურებული გარემოს გასუფთავების მიზნით (2012 – 2014)  

პროექტის მიზანს წარმოადგენდა ქლორორგანული პესტიციდებით დაბინძურებული გარემოს გასუფთავებისათვის ეფექტური ბიოტექნოლოგიური მიდგომის შემუშავება. ამ მიდგომის არსი შესაბამისი უნარის მქონე მცენარეებისა და მიკროორგანიზმების დეტოქსიკაციური პოტენციალის მიზანმიმართულ გამოყენებაში მდგომარეობს, რაც გარემოდან ქლორორგანული პესტიციდის სრულ მოცილებას და მთლიან გაუვნებელყოფას უზრუნველყოფს. პროექტში წარმოდგენილი ამოცანების მისაღწევად ქლორორგანული ტოქსიკანტების მოდელებად გამოყენებულ იქნა ერთმანეთისგან ტოქსიკურობით და ფიზიკურ-ქიმიური მახასიათებლებით განსხვავებული ქლორორგანული პესტიციდები: დიქლორდიფენილტრიქლორ-ეთანი (DDT), 1,2,3,4,5,6-ჰექსაქლორციკლოჰექსანი (ლინდანი), 1,2,3,4,5-პენტაქლორფენოლი (PCP) და და 1,2-დიქლორბენზოლი (DCB). საკვლევ მცენარეებად გამოყენებულ იქნა მცენარეები: სოია (Glycine max), სიმინდი (Zea mays) და იონჯა (Medicago sativa). ჩატარებული სამუშაოს შედეგად შემუშავდა  ახალი ეფექტური ფიტორემედიაციული ტექნოლოგია ქლორორგანული პესტიციდებით დაბინძურებული ნიადაგების გასუფთავების მიზნით, როგორც პროექტის ძირითადი შედეგი. შემუშავებული ფიტორემედიაციული ტექნოლოგია შემდეგი პრინციპით განხორციელდება: ნიადაგი დამუშავდება პესტიციდების ბიოდეგრადაციის მაღალი უნარის მქონე მიკროორგანიზმების სუსპენზიით. მიღებული პროდუქტები ადვილად შეიწოვება მცენარეებში, სადაც მოხდება მათი სრული დეტოქსიკაცია, რამდენადაც ასეთი ნაერთები ხელმისაწვდომია მცენარეული ჟანგვითი ფერმენტებისათვის, რომლებსაც ტოქსიკანტის ნახშირბადოვანი ჩონჩხის საბოლოო დარღვევა და არატოქსიკურ უჯრედულ მეტაბოლიტებად მათი უნიფიცირება შეუძლიათ.

 

ბიოსორბენტი ნიადაგის ქიმიური დაბინძურების საწინააღმდეგოდ - ახალი რემედიაციული ტექნოლოგიის შექმნა (2012 – 2014)

პროექტის მიზანს წარმოადგენდა ქიმიურად დაბინძურებული ნიადაგების რემედიაციის ახალი ტექნოლოგიური მიდგომის შემუშავება. ამ მიდგომის არსია „ბიოსორბენტის“ გამოყენება, რომელიც წარმოადგენს ბუნებრივი მინერალური სორბენტების (ცეოლითები და ბენტონიტების) და მაღალი დეტოქსიკაციური უნარის მქონე მიკროორგანიზმებისაგან შექმნილ კომპოზიტს, რომელშიც სორბენტის ფუნქციას შეადგენს გარემოს ქიმიური დამბინძურებლების შთანთქმა გარემოში მათი შემდგომი გავრცელების შეზღუდვის მიზნით, ხოლო კომპოზიტში შემავალი მიკროორგანიზმები ახორციელებენ ორგანული ტოქსიკანტების ბიოდეგრადაციას. ტექნოლოგიის განხორციელებისას „ბიოსორბენტი“ გამოიყენება დაბინძურებული ნიადაგის გასუფთავების საწყის ეტაპზე, რის შემდგომაც ხდება ფიტორემედიაციული ტექნოლოგიის გამოყენება, რომელიც გულისხმობს სპეციალურად შერჩეული მცენარეების მიზანმიმართულ განაშენიანებას ნიადაგიდან დამბინძურებლების და/ან მიკროორგანიზმებით მათი ნაწილობრივი გარდაქმნის პროდუქტების მოსაცილებლად. კვლევაში გამოიყენებოდა ფეთქებადი ნაერთი - ტრინიტროტოლუოლი, პესტიციდი - დდტ, ნავთობის ნახშირწყალბადი - ჰექსადეკანი და მძიმე მეტალები - სპილენძი და ტყვია. ჩატარებული სამუშაოს შედეგად შეირჩა ამ დამბინძურებლების მიმართ სპეციფიკური სორბენტები (კლინოპტილოლიტი, ვინობენტი და ლინობენტი), ტრინიტროტოლუოლის, დდტ-ს და ჰექსადეკანის დესტრუქციის უნარის მქონე მიკროორგანიზმთა შტამები, ასევე სამიზნე ტოქსიკანტების ეფექტური შეთვისების და გარდაქმნის უნარის მქონე მცენარეები.

 

ექსტრემოფილური სოკოებიდან მიღებული ლიგნოცელულოზის  დამშლელი ფერმენტების მიზნობრივი კვლევა (2011 - 2018)  

პროექტის მიზანი იყო ლიგნინო-ცელულოზის დამშლელი ფერმენტების -მიცელიალური სოკოების -  აქტიური პროდუცენტების შერჩევა, რომლებიც გამოყენებული იქნებოდნენ ინოვაციური ტექნოლოგიური სქემების  შესამუშავებლად.  ჩატარებული კვლევების შედეგად შერჩეულია მეზოფილური და თერმოფილური შტამები-ცელულაზას და ქსილანაზას  აქტიური პროდუცენტები. დამუშავებულია შერჩეული შტამების ფილტრატებიდან ფერმენტების ტექნიკური პრეპარატების მიღების მეთოდი. თერმოფილი შტამების ფერმენტული პრეპარატების მოქმედების ტემპერატურული ოპტიმუმები მიიღწევა უფრო მაღალ ტემპერატურაზე (150c-ით უფრო მაღალ 60-650c პირობებში), მეზოფილურ ანალოგებთან შედარებით. თერმოფილი შტამის ფერმენტული პრეპარატით ჰიდროლიზის  შედეგად გლუკოზის მაღალი გამოსავალი მიიღწევა უფრო მაღალ ტემპერატურაზე (100c-ით უფრო მაღალ 600c პირობებში), მეზოფილურ ანალოგებთან შედარებით. მიღებული ფერმენტული პრეპარატების დახასიათებამ და შემოწმებამ დაგვარწმუნა, რომ ამ ფერმენტებით წარმოებული ლიგნოცელულოზური სუბსტრატების ჰიდროლიზის სიღრმე სავსებით მისაღებია პრაქტიკული რეალიზაციისათვის.

გიორგი კვესიტაძე

პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორი

თინათინ სადუნიშვილი

პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მცენარეთა ბიოქომიისა და ბიოტექნოლოგიის ლაბორატორიის ხელმძღვანელი

ლალი ქუთათელაძე

პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის ბიოტექნოლოგიის ლაბორატორიის ხელმძღვანელი

ნინო ომიაძე

პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მთავარი მეცნიერ-თანამშრომელი

თამარ ვარაზი

პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის ბიოლოგიური ჟანგვის ლაბორატორიის მეცნიერ-თანამშრომელი

გია ხატისაშვილი

პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის ბიოლოგიური ჟანგვის ლაბორატორიის ხელმძღვანელი

მანანა გურიელიძე

ასისტენტ-პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიის და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი

მარინა ფრუიძე

ასისტენტ პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიის და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის ბიოლოგიური ჟანგვის ლაბორატორიის მეცნიერ-თანამშრომელი

დალი ღაღანიძე

ასოცირებული პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მცენარეთა ბიოქომიისა და ბიოტექნოლოგიის ლაბორატორიის მეცნიერ-თანამშრომელი

მარიცა ყურაშვილი

ასოცირებული პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის ბიოლოგიური ჟანგვის ლაბორატორიის მეცნიერ-თანამშრომელი

რუსუდან ხვედელიძე

ასისტენტ-პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი

იზოლდა ხოხაშვილი

ასოცირებული პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი

მარინე აბუთიძე

ასისტენტ-პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი

ნანული ამაშუკელი

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მცენარეთა ბიოქომიისა და ბიოტექნოლოგიის ლაბორატორიის მეცნიერ-თანამშრომელი

ნინო გაგელიძე

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის პროკარიოტებისა და საფუვრების ლაბორატორიის ხელმძღვანელი; მეცნიერ-თანამშრომელი

ხათუნა ვარსიმაშვილი

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის პროკარიოტებისა და საფუვრების ლაბორატორიის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი

ნინო ზაქარიაშვილი

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის ბიოტექნოლოგიის ლაბორატორიის მეცნიერ თანამშრომელი

ლელა თინიკაშვილი

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის პროკარიოტებისა და საფუვრების ლაბორატორიის მეცნიერ-თანამშრომელი

ლანა თოლორდავა

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის პროკარიოტებისა და საფუვრების ლაბორატორიის უფროსი ლაბორანტი

თამარ ურუშაძე

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი

ნინო წიკლაური

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის ბიოტექნოლოგიის ლაბორატორიის მეცნიერ-თანამშრომელი

მაია ჯობავა

სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი

გიორგი გიგოლაშვილი

ასოცირებული პროფესორი; სერგი დურმიშიძის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის ბიოლოგიური ჟანგვის ლაბორატორიის მეცნიერ-თანამშრომელი

Tsiklauri, N., Kutateladze, L., Jobava, M., Khvedelidze, R., Khokhrashvili, I. (2022). LIGNOCELLULOSIC EZYMES OF BASIDIAL FUNGI- ISOLATED FROM DIFFERENT ECOLOGICAL NICHES OF GEORGIA. The Eurasia Proceedings of Science, Technology, Engineering & Mathematics (EPSTEM), v. 12, pp.113-118.

Tkesheliadze, E., Gagelidze, N., Sadunishvili, T., Herzig, C. (2022). Fermentation of apple juice using selected autochthonous lactic acid bacteria, Ukrainian Food Journal, 11(1), pp. 52-63. 

https://exaly.com/journal/61163/ukrainian-journal-of-food-science External Link

Tabagari, I., Varazi, T., Chokheli, L., Kurashvili, M., Pruidze, M., Khatisashvili, G., Karpenko, O., Lubenets, V. (2022). von Fragstein und Niemsdorff. Enhancement of Spirulina platensis Remediation Action Using Biosurfactants for Wastewater Treatment. Int J Environ Res 16, 14.

 

https://doi.org/10.1007/s41742-022-00392-y External Link

Khatisashvili, G., Varazi, T., Kurashvili, M., Pruidze, M., Bunin, E., Didebulidze, K, Butkhuzi, T., Bakradze, E., Asatiani, N., Kartvelishvili, T., Sapojnikova, N. (2022). Remedial Approaches against Arsenic Pollution. In: (Edited by Margarita Stoytcheva and Roumen Zlatev), IntechOpen, DOI: 10.5772/intechopen.98779. Available from: pp. 59-77.

 

Arsenic Monitoring, Removal and Remediation External Link https://www.intechopen.com/ online-first/remedial-approaches-against-arsenic-pollution. External Link

Zhang, Z., Shah, A.M., Mohamed, H., Zhang, Y., Sadaqat, B., Tsiklauri, N., Sadunishvili, T., Song, Y. (2022). Improved laccase production in Pleurotus djamor RP by atmospheric and room temperature plasma (ARTP) mutagenesis. Electronic Journal of Biotechnology, Volume 58,1-9. ISSN 0717-3458.

https://doi.org/10.1016/j.ejbt.2022.03.005. External Link https://academic-accelerator.com/Impact-of-Journal/Electronic-Journal-of-Biotechnology External Link

Asatiani, N., Bakradze, E., Butkhuzi, T., Didebulidze, K., Gujabidze, A., Kartvelishvili, T., Khatisashvili, G., Khmiadashvili, S., Kurashvili, M., Pruidze, M., Razmadze, D., Sapojnikova, N., Varazi, T. (2021). Microorganisms and Plants as Tools for Phytoremediation of Soil Polluted with Different Forms of Arsenic. Journal of Agrarian Sciences, 19 (4), 360-363

Asatiani, N., Abuladze, M., Kartvelishvili, T. Osepashvili, M., Shengelaya, A., Daraselia, D., Japaridze, D., Khatisashvili, G., Varazi T. Holman H.-Y., Sapojnikova, N. (2021). Copper (II) Ion Action on Soil Bacteria. Water Air Soil Pollut 232, 355

 

https://doi.org/10.1007/s11270-021-05317-7. External Link

Gaganidze, D., Sadunishvili, T., Aznarashvili, M., Abashidze, E. Gurielidze, M., Carnal, S., Rezzonico, F., Zubadalashvili, M. (2021). Disease distribution and diversity of Erwinia amylovora isolates in Georgia. J Plant Pathol 103, 121–129  

https://doi.org/10.1007/s42161-020-00700-5. External Link https://www.springer.com/journal/42161 External Link

Tkesheliadze, E., Gagelidze, N., Sadunishvili, T., Herzig, C. (2021). Health promotional apple as an ideal substrate for probiotic beverages, Annals of Agrarian Science, 19, pp. 77–84.

Kvesitadze, G., Urushadze, T., Kutateladze, L., Khvedelidze, R., Jobava, M., Burduli., Zakariashvili, N. (2020). Amylase Production by Microscopic Fungi Isolated from South Caucasus. Bulletin of the Georgian.  Academy of sciences. v.14 (2), 75-81.

Khokhashvili, I., Kutateladze, L., Zakariashvili, N., Jobava, M., Alexidze, T., Urushadze, T., Khvedelidze, R., Tsiklauri, N., Burduli, T. (2020). Production of Protein-Rich Biomass by the Consortium of Microscopic Fungi – Chaetomium cellulotycum A 43 and Sporotrichum pulverulentum A 32. V. 10 (1). pp.50-55 .

Sadunishvili, T., Węgierek-Maciejewska, A., Arseniuk, E., Gaganidze, D., Amashukeli, N., Sturua, Neli., Amiranashvili, L., Kharadze, Sh., Kvesitadze, G. (2020). Molecular, morphological and pathogenic characterization of Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus strains of different geographic origins in Georgia. Eur J Plant Pathol, 158:195–209.

https://doi.org/10.1007/s10658-020-02066-x External Link https://www.springer.com/journal/10658 External Link

ხატისაშვილი, გ. (2020). დაღვრილი ვერცხლისწყლის შეგროვება და შენახვა. ქიმიის უწყებანი, 4(1), 34-36.

 

http://chemistry.ge/publication/chemnews/view.php?id=219 External Link

Tabagari, I., Chokheli, L., Adamia, G., Kurashvili, M., Varazi, T., Pruidze, M., Khatisashvili, G., P. Ragstein, V. (2020). The Effectiveness of Arthrospira platensis for the Purification of Copper-Contaminated Water. Water Air Soil Pollut 231, 470

 

https://doi.org/10.1007/s11270-020-04841-2. External Link

Bunin, E., Khatisashvili, G., Varazi, T., Kartvelishvili, T., Asatiani, N., Sapojnikova, N. (2020). Study of Arsenic-Contaminated Soil Bacterial Community Using Biochip Technology. Water Air Soil Pollut 231, 198 

https://doi.org/10.1007/s11270-020-04575-1. External Link

Ebelashvili, N., Gagelidze, N., Chkhartishvili, N., Kekelidze, I. (2019). Bioprotection of Wine Using Nanostructural Colloidal Silver as Sulphur Dioxide Substitute. 2nd International School-Conference Applied Biosciences and Biotecnology, Tbilisi, Georgia, 1-5 April, p.37.

ებელაშვილი, ნ., გაგელიძე, ნ., სალია, ე., ბიბილური, ნ. (2019). გოგირდის დიოქსიდის შემცვლელი ბუნებრივი ანტისეპტიკის გამოყენების გავლენა ტკბილისა და ღვინის მიკროფლორაზე. Georgian Engineering News. Vol.89; pp.146-150; ISSN 1512-0287

http://www.mmc.net.ge/ge External Link

Tabagari, I., Kurashvili, M., Varazi, T., Adamia, G., Gigolashvili, G., Pruidze, M., Chokheli, L., Khatisashvili, G., Ragstein, P. V. (2019). Application of Arthrospira (Spirulina) platensis against chemical pollution of water. Water, 11(9), 1759.

 

https://doi.org/10.3390/w11091759. External Link

Kurashvili, M., Adamia, G., Varazi, T., Khatisashvili, G., Gigolashvili, G., Pruidze, M., Chokheli, L., Japharashvili, S. (2019). Application of Blue-green Alga Spirulina for removing Caesium ions from polluted water. Annals of Agrarian Science, 17, 2, 153 – 157.

Adamia, G., Gordeziani, M., Karpenko, E., Karpenko, O., Khatisashvili, G., Kurashvili, M., Pruidze , M., Varazi, T. (2019). Improving of Copper (II)-Ions phytoextraction by Using Glycolipid Biosurfactants. Annals of Agrarian Science, 17, 1, 9 – 15.

ადამია, გ., ხატისაშვილი, გ., ვარაზი, თ., გიგოლაშვილი, გ., ყურაშვილი, მ., ფრუიძე, მ., ჩოხელი, ლ. (2019). ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე სპირულინას გამოყენებით დიქლორ დიფენილ ტრიქლორეთანით (დდტ) დაბინძურებული წყლის გაწმენდის ხერხი. საქპატენტი. AU 2018 14896.

ურუშაძე, თენგიზ, კვესიტაძე, გიორგი, გაგელიძე, ნინო, ზაქარეიშვილი, ნინო, თხელიძე, ამირან, კახაძე, რუსუდან, სადუნიშვილი, თინათინ, ქუთათელაძე, ლალი, ქვრივიშვილი, თამარ, წერეთელი, გიული, ღამბაშიძე, გიორგი, ხომასურიძე, დიანა, ჯორბენაძე, ლეო. (2019). საქართველოს ნიადაგური ატლასი. საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია  

ურუშაძე, თენგიზ, კვესიტაძე, გიორგი, არაბული, ავთანდილ, ბარათაშვილი, ზურაბ, კახაძე, რუსუდან, ქვრივიშვილი, თამარ, წერეთელი, გიული, ღამბაშიძე,  ხომასურიძე, დიანა, ჯორბენაძე, ლეო და სხვ. (2019). სასოფლო-სამეურნეო ლექსიკონი, ორტომეული. საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია

Gagelidze, N., Amiranashvili, L., Sadunishvili, T., Kvesitadze, G., Urushadze, T., Kvrivishvili, T. (2018). Bacterial composition of different types of soils of Georgia. Annals of Agrarian Science, 16, 1, 17-21

Danelia, I., Zakariashvili, N., Badridze, G., Kutateladze, L., Jobava, M., Lomidze, N., Benashvili, K. (2018). Microscopic fungi antagonistic to chestnut blight- Cryphonectria parasitica (Murrill) Barr. Int. J. Micro. Myco. 7(3), 14-23.

Khvedelidze, R.M., Kutateladze, L.I., Tsiklauri, N.D., Zakariashvili, N.G., Aleksidze, T.I. (2018). Stable amylaze-produsing micromycetes isolated from soils of South Caucasus. V. 05. (01). pp. 119-126.

https://doi.org/10.30574/gscbps.2018.5.1.0086 External Link

Khvedelidze, R.M., Kutateladze, L.I., Jobava, M., Burduli, T.A. Aleksidze, T.I. (2018). Microbial Alkaline Proteases Isolated from South Caucasus. International Journal of Latest Engineering and Management Research (IJLEMR) ISSN: 2455-4847. V.03 – I. 10. pp. 01-0

Kutateladze, L., Zakariashvili, N., Khokhashvili, I., Jobava, M., Alexidze, T., Urushadze, T., Kvesitadze, E. (2018). Fungal elimination of 2,4,6-trinitrotoluene (TNT) from the soils. The EuroBiotech Journal, vol.2, no.1, pp. 39-46. 

https://doi.org/10.2478/ebtj-2018-0007. External Link

Kutateladze, L., Urushadze, T., Dudauri, T., Metreveli, B., Zakariashvili, N., Xhoxhashvili, I., Jobava M. (2018). Fermentation of Pretreated Herbaceous Cellulosic Wastes to Ethanol by Anaerobic Cellulolytic and   Saccharolytic Thermophilic Clostridia. Biomed J Sci & Tech Res. (BJSTR). 10 (3). ISSN 2574-1241.

Kvesitadze, G., Besarion, Ch., Meskhi, B.Ch., Khatisashvili, G. (2018). Three stage biotechnology for the rehabilitation of soils polluted with explosives. Science Almanac of Black Sea Region Countries, 13(1), 53-67. doi 10.23947/2414-1143-2018-13-1-60-77

ადამია, გ., ხატისაშვილი, გ., ვარაზი, თ., გიგოლაშვილი, გ., ყურაშვილი, მ., ფრუიძე, მ.,  ჩოხელი, ლ. (2018). ლურჯ-მწვანე წყალმცენარე სპირულინას გამოყენებით 2,4,6-ტრინიტროტოლუოლით დაბინძურებული წყლის გაწმენდის ხერხი. საქპატენტი. AU 2018 14736

გორდეზიანი, მ., ხატისაშვილი, გ., ვარაზი, მ., ყურაშვილი, გ., ადამია, გ., ფრუიძე, მ. (2018). ქსენობიოქიმიის ზოგადი კურსი. თბილისი, საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის გამომცემლობა. (სახელმძღვანელო).

Adamia, G., Chogovadze, M., Chokheli, L., Gigolashvili, G., Gordeziani, M., Khatisashvili, G., Kurashvili, M., Pruidze, M., Varazi, T. (2018). About possibility of alga Spirulina application for phytoremediation of water polluted with 2,4,6-trinitrotoluene. Annals of Agrarian Science, 16, 3, 348–351.

Kurashvili, M., Varazi, T., Khatisashvili, G., Gigolashvili, G., Adamia, G., Pruidze, M., Gordeziani, M., Chokheli,  L., Japharashvili, S., Khuskivadze,  N. (2018). Blue-green Alga Spirulina as a Tool Against Water pollution by 1,1'-(2,2,2-Trichloroethane-1,1-diyl) bis (4-chlorobenzene) (DDT). Annals of Agrarian Science, 16, 4, 405–409.

Gaganidze,  D., Aznarashvili, M., Sadunishvili, T., Abashidze, E., Gureilidze, M., Gvritishvili, E. (2018). Fire blight in Georgia. Annals of Agrarian Science vol.16, No 10, p.12-16.

https://doi.org/10.1016/j.aasci. 2018.02.001 External Link

Amashukeli, N., Gaganidze, D., Sturua, N., Khradze, Sh., Sadunishvili, T. (2018). Influence of Lignohumate on tomato seeds germination and growth under inoculation with bacterial spot causative pathogen Xanthomonas vesicatoria.  Plant & Fungal Research 1(1): 28-32.

Gagelidze, Nino A., Amiranashvili, Lia L., Sadunishvili, Tinatin A., Kvesitadze, Giorgi I., Urushadze, Tengiz F., Kvrivishvili, Tamar O. (2018). Bacterial composition of different types of soils of Georgia. Annals of Agrarian Science

Sadunishvili, T., Kutateladze, L., Urushadze, T., Khvedelidze, R., Zakariashvili, N., Jobava, M., Kvesitadze, G. (2017). Cellulolytic  and Xylanolytic Enzymes from Mycelial Fungi. World Academy of Science, Engineering and Technology, International Journal of Bioengineering and Life Sciences. Volume 4, Issue 9, September 2017.

Amiranashvili, L.L., Gagelidze, N.A., Varsimashvili, Kh.I., Tolordava, L.L., Tinikashvili, L.M., Gamkrelidze, M.D., Amashukeli, N.V. (2017). Selection of probiotic lactic acid bacteria isolated from domestic chicken chosen in Georgia for poultry farming. IX International congress biotechnology: State of the art and perspectives. 20-22 February, Moscow, Russia. Part 2, p. 86-89

Amiranashvili, L.L., Gagelidze, N.A., Makaradze, L.A., Varsimashvili, Kh.I., Tolordava, L.L., Tinikashvili, L.M., Amashukeli, N.V. (2017). Sachaneli-Qadagishvili T.Z. Theeffectof homoprobiotic preparation “Probiogeo” supplemented with drinking water andfeedon survivability and growth performance of broiler-chickens. Annals of Agrarian Science. 15,4,476-479

ხატისაშვილი, გ., ლომიძე, ე., ელიზბარაშვილი, ე. (2017).  სახალისო ქიმიური ექსპერიმენტები. თბილისი, საქართველოს მაცნე, (სახელმძღვანელო).

Gordeziani, M., Adamia, G., Khatisashvili, G., Gigolashvili , G. (2017). Programmed cell self-liquidation (apoptosis) (Review), Annals of Agrarian Science 15, 1, 148–154.

Baramidze, N., Gigolashvili, G., Khutsishvili, M., Tskaruashvili, Z., Kharatishvili, SH. (2017). Development of Research Methods for Mulberry Silkworm Disease-Nuclear Polyhedrose, Journal of Applied Biotechnology & Bioengineering 4(3): 618-620

Baramidze, N., Gigolashvili, G., Khutsishvili, M., Tskaruashvili, Z., Kharatishvili, SH, (2017). Prognostics of mulberry silkworm disease "nuclear polyedrosis in grain phase, BACSA 8th International Conference

ურუშაძე, სადუნიშვილი. (2017). სიამაყე და ტკვილი. საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია

Sadunishvili, T., Kutateladze, L., Jobava, M., Burduli, M.D. (2016). Microscopic fungi spread in different types of soils in Western Georgia. Annals of Agrarian Science, Volume 14, Issue 3, September 2016, Pages 227-232.

Amiranashvili, L.L., Gagelidze, N.A., Varsimashvili, Kh.I., Tinikashvili, L.M., Tolordava, L.L., Gamkrelidze, M. D., Amashukeli, N.V., Makaradze, L.A. (2016). Antimicrobial susceptibility and antibiotic resistanceprofiles of cultivablelactic acid bacteria from intestinal  tractofdomestic chickens collectedin Adjara. Annals of Agrarian Science. 14.3. p.182-186

Elizbarashvili, E., Khatisashvili, G., Ochkhikidze, N. (2016). IChO-48—An Extraordinary Olympiad of Chemistry. Chemistry International, 38(6), 4–7.

Kurashvili, M., Varazi, T., Pruidze, M., Adamia, G., Gagelidze, N., Ananiashvili, T., Gordeziani, M., Khatisashvili, G. (2016). New Approaches and Tools For Rehabilitation of Chemically Contaminated Soils.  International Scientific Conference: Modern Researches and Prospects of Their Use in Chemistry, Chemical Engineering and Related Fields, Ureki, Georgia, September, 21-23, p. 216

Varazi,  T., Adamia, G., Khatisashvili, G., Chokheli, L., Kurashvili, M., Pruidze, M., Zaalishvili, G., Gordeziani, M., Gigolashvili, G. (2016). About Algae Spirulina's Ecological Potential for Their Application in Remediation Technologies. Conference Proceeding of International Conference: Modern Researches and Prospects of their Use in Chemistry, Chemical Engineering and Related Fields, Ureki, Georgia, September, 21-23, p. 126, 2016.

Gordeziani, M.Sh., Varazi, T., Pruidze, M. (2016). Structural–functional organization of cytochrome P450 containing monooxygenase and some aspects of modeling. Annals of Agrarian Science, 14, 2, 82–94.

Kurashvili, M., Adamia, G., Amiranashvili, L., Ananiashvili, T., Pruidze, M., Varazi, T., Gordeziani, M., Khatisashvili, G. (2016). Targeting of detoxification potential of microorganisms and plants for cleaning environment polluted by organochlorine pesticides. Annals of Agrarian Science,14, 3, 222–226.

 

Kurashvili, M., Varazi, T., Pruidze, M., Adamia, G., Gagelidze, N., Ananiashvili, T., Gordeziani, M., Khatisashvili, G. (2016). New approaches and tools for rehabilitation of chemically contaminated soils. Proceeding of the Georgian National Academy of Sciences, Chemical series, Vol. 42, 3, pp. 406–409.

Kutateladze, L., Zakariashvili, Y., Jobava, N.G., Burduli, M.D., Sadunishvili, T.A. (2016). Microscopic fungi spread in different types of soils in Western Georgia. Annals of Agrarian Science, Volume 14, Issue3, September Pages 227-232.

Gagelidze, N., Amiranashvili, L., Varsimashvili, Kh., Tinikashvili, L., Tolordava, L, Sadunishvili, T. (2016). Selection of effective biosurfactant producers among Bacillus strains isolated from soils of Georgia. Annals of Agrarian Science. 14, 2, 72–75.

Khuskivadze, N., Didebulidze, K., Khatisashvili, G., Mania, K., Chogovadze, D. (2016). Design the method of de-restoration and cleaning of detached wall paining deteriorated by gelatin using microorganisms and bio surfactants. Green Conservation of cultural Heritage. Palermo, Italy

Burjanadze, Medea, Gaganidze, Dali, Arjevanidze, Mariam, Nakaidze, Elena, Tsereteli, Giuli. (2016). Identification of Bacillus in Population Colorado Potato Beetle Leptinotarsa decemlineata Say and Mottled Umber Erannis defoliaria Clerrck in Georgia. Bull. Acad. Nac. Sci.Georgia, v,10,2:133-137

ურუშაძე, კვესიტაძე. (2016). საველე ნიადაგმცოდნეობა. საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია.171 გვ.

Amiranashvili, L., Gagelidze, N., Varsimashvili, Kh., Makaradze, L. (2015). International scientific conference: Modern technologies for production of ecologically pureproducts for sustainabledevelopment of agriculture Someprobiotic characters of lactic acidbacteria isolatedfrom GUT of domestic chickens selected in Kakheti region of Georgia, Tbilisi, Georgia, p. 351-354.

Kutateladze, L., Jobava, M., Zakariashvili, N., Kvesitadze, E. (2015). Selection of Industrially Valuable Xylanase Producer Strain.  Bulletin of the Georgian Academy of sciences. Vol. 9, (2), p.116-121.

Gagelidze, N., Amiranashvili, L., Varsimashvili, Kh., Tinikashvili, L., Tolordava, L. (2015). The possibility of application of lactic acid bacteria isolated from gut of chickens selected in Georgia as probiotic additive. Intra-university scientific conference of Agricultural University of Georgia, 24-25 November,Tbilisi,Georgia.

Amiranashili, L., Gagelidze, N., Varsimashvili,  Kh., Tolordava, L., Tinikashvili, L., Sadunishvili, T. (2015). Prospects for usage of lactic acid bacteria isolated from different regions of Georgia as matsoni starters. International scientific-practical conference: “innovative technologies for production of functional foods”, April, Kutaisi, Georgia, 194-198

Varazi, T., Pruidze, M., Kurashvili, M., Gagelidze, N., Sutton, M. (2015). Different Tools and Complex Approach for Improving Phytoremediation Technology ICET: XIII International Conference on EnvironmentalTechnology, Rome, Italy September 17 – 18.

Varazi, T., Khatisashvili, G., Pruidze, M., Kurashvili, M., Sutton, M. (2015). Approaches for Enhancing Phytoremediation Efficiency Against Chemical Contamination of Soil.6-th Europian Bioremediation Conference, Creta,Chania,Greece, June 29-July 2.

Kurasvili, M., Adamia, G., Amiranashvili, L., Ananiasvili, T., Pruidze, M., Varazi, T., Gordeziani, M., Khatisashvili, G. (2015). Model testing of new approach for cleaning soils polluted with organochlorine pesticides. Proceedings of 13th International UFZ-Deltares Conference on sustainable use and management of soil, sediment and water resources, Copenhagen, Denmark, June 9-12, 431-434.

Gordeziani, M., Kurashvili, M., Khatisashvili, G., Adamia, G. (2015). Bioactivation of molecular oxygen – phenomen of enzyme self-inactivation and the apoptosis. Annals of Agrarian Science. Vol. 13, No 2, pp. 19–33.

Kurashvili, M., Adamia, G., Amiranashvili, L., Ananiasvili, T., Pruidze, M., Varazi, T., Gordeziani, M., Khatisashvili, G. (2015). Creation of phytoremediation technology for cleaning environment polluted with organochlorine pesticides. Applied Ecology: Problems, Innovations. May, Batumi, pp. 150–153.

Varazi, T., Kurashvili, M., Pruidze, M., Khatisashvili, G., Gagelidze, N., Adamia, G., Zaalishvili, G., Gordeziani, M., Sutton, M. (2015). A new approach and tools for perfecting phytoremediation technology. American Journal of Environmental Protection, Science PG, ISSN, 4, 3, 143–147.

Varazi, T., Kurashvili, M., Pruidze, M., Khatisashvili, G., Adamia, G., Gagelidze, N., Gordeziani, M., Sutton, M. (2015). Different Tools to Avoid Deep Contamination and to Improve Phytoremediation Technology. Proceedings of 13th International UFZ-Deltares Conference on sustainable use and management of soil, sediment and water resources, Copenhagen, Denmark, June 9-12, 441-448

Kurasvili, M.V., Adamia, G.S., Amiranashvili, L.L., Ananiasvili, T.I., Pruidze, M.V., Varazi, T.G., Gordeziani, M.S., Khatisashvili, G.A. (2015). Creation of ecologically friendly technology for cleaning environment polluted by organochlorine pesticides. VII Moscow International congress “Biotechnology: State of the Art and Prospects of Development”. March, Moscow.

Bokulich, N., Amiranashvili, L., Chitchyan, K., Ghazanchyan, N., Gagelidze, N., Sadunishvili, T. (2015). et al., Microbial biogeography of the transnational fermented milk Matsoni. Food Microbiology, 50, 12-19.

https://academic-accelerator.com/Impact-of-Journal/Food-Microbiology External Link

Sadunishvili, T., Kvesitadze, E., Kvesitadze, G. (2015). Xanthomonas vesicatoria specific virus and its potential to prevent tomato bacterial spot disease. Chapter in: Nanotechnology to Aid Chemical and Biological Defence. T.A. Camesano Ed., Springer, The Netherlands, 333-372.

Kvesitadze, E., Urushadze, T., Sadunishvili, T., Kvesitadze, G. (2015). Industrial Engineering. In: EBTNA Text Book. Current Biotechnology and Applications. 105-140.

Kvesitadze, G., Khatisashvili, G., Sadunishvili, T., Kvesitadze, E. (2015). Plants for Remediation: Uptake, Translocation and Transformation of Organic Pollutants. in: M.Ozturk et al., Eds: Plants, Pollutants and remediation. Springer, Dordrecht, Heidelberg, New York, London.  241-308.

Burjanadze, M., Gaganidze, D., Arjevanidze, M., Nakaidze, E., Tsereteli, G., Kharadze, Sh. (2015). Bacillus associated with Colorado Potato Beetle – Leptinotarsa decemlineata Say and the Mottled Umber - Erannis defoliaria Clerrck in Georgia. IOBC wprs, Bulletin OILBN, Vol. 94, 283-287

Amiranasvili, L., Kurashvili, M., Adamia, G., Gagelidze, N., Varsimashvili, Kh., Tolordava, L., Ananiashvili, T., Khatisashvili, G. (2014). Lindane degradation ability of Pseodomonas strains isolated from soils of Georgia. Annals of Agrarian Science. 2014, 12, 3, 18-21

Omiadze, N., Mchedlishvili, N., Rodrigues-Lopez, J.N., Abutidze, M., Sadunishvili, T., Pruidze, N. (2014). Biochemical Processes at the Stage of Withering during black Tea Production.  Appl. Biochem. Microbiol., Vol. 50, No 4, pp.394-397. 

Mchedlishvili, N., Omiadze, N., Abutidze, M., Rodrigues-Lopez, J.N., Sadunishvili, T., Gurielidze, M., Kvesitadze, G. (2014). Investigation of phenolic content, antioxidant and antimicrobial activities of natural food red colorant from Phytolacca americana l. Fruits.  Annals of Agrarian Science, Vol. 12, No. 3, pp. 71–75.

Abutidze, M., Omiadze, N., Mchedlishvili, N., Rodrigues-Lopez, J.N., Sadunishvili, T., Kvesitadze, G. (2014). New antiviral herbal remedies for herpes simplex and herpes zoster. Annals of Agrarian Science, 2014, Vol. 12, No. 3, pp. 15–1.

Kutateladze, L., Zakariashvili, N., Khokhashvili, I., Urushadze, T., Tsiklauri, N., Aleksidze, T. (2014). Biomass of Sporotrichum pulverulentum S7 – a Food Additive Rich in Protein  and Biologically Active Compounds.  Annals of Agrarian Science .Vol.12, (3), pp. 55-58.

Kutateladze, L., Urushadze, T., Khvedelidze, R., Zakariashvili, N., Khokhashvili, I., Jobava, M., Burduli, V. (2014.). Thermophilic Cellulase/xylanaze  Complex and its Application  in Production of Liquid Sugars. Annals of Agrarian Science. Vol.12, (3), p.49-54.

Amiranasvili, L., Kurashvili, M., Adamia, G., Gagelidze, N., Varsimashvili, Kh., Tolordava, L., Ananiashvili, T., Khatisashvili, G. (2014). Lindane degradation ability of Pseodomonas strains isolated from soils of Georgia. International conference on food and biotechnology (ICFB2014). September 11-12, Tbilisi, Georgia, p.67.

Ebelashvili, N., Shubladze, L., Salia, E., Gagelidze, N., Bibiluri, N. (2014). Effect of nanostructured silver on biologicaly active substances and microbiological processes of dry red wine. Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences, 8, 94-100.

Amiranashvili, L., Gagelidze, N., Varsimashvili, Kh., Tolordava, L., Tinikashvili, L., Kirtadze, E., Sadunishvili, T., Kvesitadze, G., Torok, T., Mills, D., Bokulich, N. A. (2014). Antimicrobial Activity of Lactic Acid Bacteria Isolated from Traditional Fermented Milk Products in Georgia. The International Scientific Conference on Probiotics and Prebiotics. 24 – 26 June, 2014, Budapest, Hungary, 63-64.

Amiranashvili, L., Kurashvili, M., Adamia, G., Gagelidze, N., Varsimashvili, Kh., Tolordava, L., Ananiashvili, T., Khatisashvili, G. (2014). Lindane degradation ability of Pseudomonas strains isolated from soils of Georgia. International Conference on Food and Biotechnology (ICFB2014), Agricultural University of Georgia, Tbilisi, Georgia, September 11-12.

გორდეზიანი, მ., ხატისაშვილი, გ. (2014). „ეკოლოგიური ქიმიის ზოგადი კურსი“. თბილისი, გამომცემლობა „მწიგნობარი“, 215 გვ. (სახელმძღვანელო).

Khatisashvili, G., Gakhokidze, R., Matchavariani, L. (2014) Improving of Phytoremediation of Soil Polluted with Oil Hydrocarbons in Georgia. In: Soil Remediation and Plants. Eds: Hakeem K., Sabir M., Ozturk M., Murmet A. Elsevier, Academic Press, pp. 547–569.

Kvesitadze, G., Khatisashvili, G., Sadunishvili, T. (2014). Metabolism of 14C-Containing Contaminants in Plants and Microorganisms. In: Radionuclide Contamination and Remediation Through Plants. Eds: Gupta D.K., Walther C. Springer, Dordrecht, Heidelberg, New York, London, pp. 253–276.

Amiranashvili, L., Kurashvili, M., Adamia, G., Gagelidze, N., Varsimashvili, Kh., Tolordava, L., Anananiashvili, T., Khatisashvili, G. (2014). Lindane degradarion ability of Pseudomonas strains isolated soils of Georgia. Annals of Agrarian Science, 12, 3, 18–21.

Kurashvili, M., Adamia, G., Ananiashvili, T., Amiranashvili, L., Varazi, T., Pruidze, M., Gordeziani, M., Khatisashvili, G. (2014). Plants and Microorganisms for Phytoremediation of Soils Polluted with Organochlorine Pesticides. World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Biological, Biomolecular, Agricultural, Food and Biotechnological Engineering, 8, 4, 382–384.

Kurashvili, M., Adamia, G., Anananiashvili, T., Varazi, T., Pruidze, M., Khatisashvili, G., Karpenko, E., Karpenko, A. (2014). “Biosurfactants as efeective tools for improving phytoremediation” International Conference on Food and Biotechnology ICFB, September 11-12, Tbilisi, Georgia, Book of Abstracts, pp. 179–181.

Kurashvili, M.V., Adamia, G.S., Ananiashvili, T.I., Varazi, T.G., Pruidze, M.V., Gordeziani, M.S., Khatisashvili, G.A. (2014). Plants as tools for control and remediation of the environment polluted by organochlorine toxicants. Annals of Agrarian Science, Vol. 12, 3, pp. 84–87.

Varazi, T., Pruidze, M., Adamia, G., Kurashvili, M., Khatisashvili, G., Sutton, M. (2014). New approach for prevention and cleansing of chemically polluted soils. International Conference on Food and Biotechnology (ICFB2014), Agricultural University of Georgia, Tbilisi, Georgia, September 11-12, pp. 62-63.

Gaganidze, D., Gujabidze, I., Sadunishvili, T., Gigolashvili, G. (2014). Elaboration of nuclear polyhedrosis virus detection method in eggs of mulberry silkworm. The Journal of Ecology. 108, 336-34.

Sadunishvili, T., Sturua, N., Gamkrelidze, M., Amashukeli, N. (2014). Biological and Physico-Chemical Properties of X. phaseoli Specific Phages. Annals of Agrarian Science, vol. 12, no. 3. p. 44-48.

Sadunishvili, T. (2014). Plants Potential for their Application in Phytoremediation with the aim of Production of Healthy Food. Annals of Agrarian Science, vol. 12, no.3, p.39-43.

Kvesitadze, G., Khatisashvili, G., Sadunishvili, T. (2014). Metabolism of 14C-containing contaminants in plants and microorganisms: in: Dharmendra Kumar Gupta Clemens Walther Editors: Radionuclide Contamination and Remediation Through Plants, 978-3-319-07664-5, 320979, pp 254-270. Springer.

Ebelashvili, N., Shubladze, L., Salia, E., Gagelidze, N. (2013). The efficiency of application nanosilver in technological processes of making red wine. Journal of Food Science and Engineering. 3, 8, 424-429

Kutateladze, L., Zakariashvili, N., Jobava, M., Urushadze, T., Khvedelidze, R., Kvesitadze, G. (2013). Selection of Microscopic Fungi –Proteases Producers. Proc. Georgian Acad. Sci. Vol. 7. N 3.p. 87-91.

გორდეზიანი, მ., ხატისაშვილი, გ. (2013). ქსენობიოტიკთა ჰიდროქსილირება და ჟანგბადის აქტიურ ფორმათა გენერაცია. მიკრობიოლოგია და ბიოტექნოლოგია, 4, 1, 36-62.

Gaganidze, D., Sadunishvili, T., Amashukeli, N., Sturua, N., Gamkrelidze, M. (2013). Establishing Taxonomy of Pathogenic Bacteria, Causative Agents of Haricot Bacterioses Spread in Different Regions of Georgia by 16S rDNA Fragments. «Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences, V.7, 2, p. 130-135.

Kurashvili, M., Anananiashvili, T., Adamia, G., Amiranashvili, L., Gagelidze, N., Khatisashvili, G. (2013). Selection of microorganisms for development of a novel technology for cleaning environment contaminated by organochlorine pesticides. Transaction of the Institute of Microbiology of Azerbaijan National Academy of Sciences, 11, 1, 293–296.

Varazi, T., Pruidze, M., Khatisashvili, G., Kurashvili, M., Amiranashvili, L., Adamia, G., Giogolashvili, G., Sutton, M. (2013). Biosorbent as a tool for Prevention and Cleansing of the Chemically Contaminated soils. 12th International UFZ-Deltares Conference on Groundwater-Soil-Systems and Water Resource Management - Aqua-ConSoil 2013. Barcelona, Spain, April, 16–19.

Kurashvili, M.V., Adamia, G.S., Ananiasvili, T.I., Amiranashvili, L.L., Khatisashvili, G.A. (2013). The elaboration of new technology for cleaning environment contaminated by organochlorine pesticides. International Conference: “Innovative technologies and modern materials”. Kutaisi, June 6-7, pp. 250-252.

Varazi, T., Khatisashvili, G., Gordeziani, M., Pruidze, M., Gagelidze, N., Chokheli, L. (2013). Joint Aplication of Natural Sorbents and Selected Microorganismss for Improovement of Remediation Technology Used at TNT Contamination. Transaction of the Institute of Microbiology of Azerbayjan National Academy of Sciences. V.11, Number 1, pp. 315–318. Baki, “ELM”, ISSN 2224-0683.

Kurashvili, M., Ananiashvili, T., Adamia, G., Amiranashvili, L., Khatisashvili, G. (2013). Targeting of detoxification potential of microorganisms and plants for cleaning environment polluted by organochlorine pesticides. VII Moscow International congress “Biotechnology: State of the Art and Prospects of Development”, Moscow, Russia, March, 19-22, pp. 245–246.

გორდეზიანი, მ., ხატისაშვილი, გ. (2013). ფერმენტები, ჰემოპროტეინების კონფორმაციული ცვლილებები, ქიმიური მოდიფიკაცია და მოდელირება. თბილისი, გამომცემლობა „მწიგნობარი“, 215 გვ. (მონოგრაფია).

Omiadze, N., Sadunishvili, T., J.N., Rodriguesz-Lopez, et.al. (2013). Study of effect of products of catechin oxidation on the activity of apple phenoloxidase and peroxidase.  Conference Book. 2nd International Scientific Conference dedicated to the 70th Aniversary of the National Academy of Sciences of Armenia.

Omiadze, N., Sadunishvili, T., Rodriguesz-Lopez, J.N. (2013). et al., Study of effect of products of catechin oxidation on the activity of apple phenoloxidase and peroxidase.  Conference Book. 2nd International Scientific Conference dedicated to the 70th Anniversary of the National Academy of Sciences of Armenia

Gaganidze, D., Sadunishvili, T., Amashukeli, N., Sturua N., Gamkrelidze M. (2013). Establishing Taxonomy of Pathogenic Bacteria, Causative Agents of Haricot Bacterioses Spread in Different Regions of Georgia by 16S rDNA Fragments. «Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences, V.7, 2, p. 130-135.

ღაღანიძე, დ., სადუნიშვილი, თ., ამაშუკელი, ნ., გამყრელიძე, მ., სტურუა, ნ., გიორგობიანი, ნ. (2013). შავი ბაქტერიული სილაქავის გამომწვევი ბაქტერიების დეტექცია პოლიმერაზულ ჯაჭვური რეაქციით საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში ბაქტერიოზებით დაავადებულ პომიდვრების ნიმუშებში. კრებული - ინოვაციური ტექნოლოგიები აგრარული სექტორის მდგრადი და უსაფრთხო განვითარებისათვის. საერთაშორისო სამეცნიერო პრაქტიკული კონფერენცია. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია. თბილისი,  გვ.207-209.

Sadunishvili, T., Amashukeli, N., Rodriguesz-Lopez, J.N., Chezarra, S., Gaganidze, D., Mchedlishvili, N., Omiadze, N., Kvesitadze, G. (2013). Oxidative enzymes and peroxidase isoforms in tomato affected by bacterial spot and bacterial canker. Conference Book. 2nd International Scientific Conference dedicated to the 70th Aniversary of the National Academy of Sciences of Armenia. p.124-128.